Densytometryczne badanie gęstości kości leczenie

Definicja DENSYTOMETRYCZNE BADANIE GĘSTOŚCI KOŚCI: Badanie densytometryczne kości jest pomiarem gęstości minerałów tkanki kostnej.Najczęściej wykonuje się badanie kręgosłupa lędźwiowego, kości udowej w rejonie stawu biodrowego, a również - w badaniach profilaktycznych osób zdrowych - przedramienia w rejonie nadgarstka i kości piętowej. Czasami można wykonać badanie całego szkieletu. Sposoby badania kości Masa kości zależy od jej gęstości, czyli w znacznej mierze od gęstości minerałów, które wchodzą w jej skład.Pomiar gęstości minerałów kości przeprowadza się dzięki różnych technik, wykorzystując zdarzenie pochłaniania promieniowania rentgenowskiego poprzez tkanki (metoda zwana absorpcjometrią) albo tłumienia poprzez nie ultradźwięków.Stopień pochłaniania promieni czy tłumienia ultradźwięków zależy od rodzaju tkanki, a w samej kości - od jej gęstości.Nie wnikając w skomplikowane szczegóły, można stwierdzić, iż w obecnym stanie rozwoju techniki medycznej w najwyższym stopniu użyteczna jest sposób tak zwany absorpcjometrii podwójnej energii promieniowania rentgenowskiego, dająca obraz dobrej jakości, pozwalająca na skrócenie czasu badania i nie narażająca osoby badanej na znaczne dawki promieniowania. Tą sposobem bada się gęstość minerałów kręgosłupa, kości udowej albo całego szkieletu.Starsza sposób absorpcjometrii pojedynczej energii promieniowania ograniczała się do badania kośćca obwodowego (przedramię).Metodę ultradźwiękową wykorzystuje się w badaniu mniejszych fragmentów kośćca: kości piętowej, fragmentu kości piszczelowej albo paliczków rąk. Daje ona "wgląd" w jakość kości, nie jest z kolei przydatna w szacowaniu masy kostnej.Inna sposób pomiaru gęstości kości - tomografia komputerowa, mimo największej dokładności, możliwości oceny rzeczywistej gęstości kości i oddzielnego pomiaru kości korowej i beleczkowej, nie upowszechniła się z racji na spory wydatek urządzeń i w miarę spore napromieniowanie badanej osoby. Trwają jednak badania nad nowymi urządzeniami tomograficznymi, co rokuje rozwój i szersze wykorzystanie tej techniki densytometrycznej w niedalekiej przyszłości. Przebieg badania Zatrzymajmy się przy badaniu sposobem absorpcjometrii podwójnej energii (DEXA), będącej aktualnie standardem w diagnostyce osteoporozy.Dla pacjenta istotne jest, iż badanie tj. zupełnie bezbolesne, nieszkodliwe dla zdrowia (dawka promieniowania pochłaniana poprzez organizm w jego trakcie jest mniejsza niż ekspozycja na promieniowanie pasażera samolotu w okresie lotu międzykontynentalnego).Do badania densytometrycznego nie trzeba się przygotowywać. Pacjent nie musi się rozbierać, niezbędne jest tylko odsunięcie z badanego obszaru metalowych części odzieży (guziki, suwaki i tym podobne).Badany leży na specjalnym stole, ramię densytometru przesuwa się nad ocenianym fragmentem kośćca, a na ekranie monitora pojawia się obraz kości, których gęstość jest mierzona. Badanie trwa kilka min..Komputer przedstawia rezultat w formie wykresu i tabeli. Gęstość minerałów tkanki kostnej podawana jest w gramach na centymetr kwadratowy. Czemu służy badanie Pomiar gęstości minerałów pozwala pośrednio wnioskować o wytrzymałości kości na obciążenia mechaniczne. Udowodniono istnienie zależności pomiędzy masą kostną a częstotliwością występowania złamań. Badanie densytometryczne pozwala inicjalnie (z wyprzedzeniem od 5 do 20 lat) stwierdzić powiększone ryzyko złamań kręgów i kości udowej.ustalenie stopnia pomniejszenia zawartości składników mineralnych w kości ma wielkie znaczenie nie tylko we wczesnej diagnostyce osteoporozy, lecz również osteopenii, a więc prawdopodobnego zagrożenia osteoporozą. Wykrycie tego zagrożenia z wyprzedzeniem 10-15-letnim ma kapitalne znaczenie w podjęciu intensywnej profilaktyki.Badanie tj. także główną sposobem sprawdzania sukcesów leczenia, pozwala gdyż określić, jak wymienia się gęstość mineralna kości pod wpływem stosowanej terapii. Wskazania do badania i zakres Wskazania do badania densytometrycznego można ująć w następujące kategorie: 1. Osoby w każdym wieku, jeżeli doznały złamań kości. 2. Osoby z czynnikami ryzyka osteoporozy. 3. Po 65. roku życia. O ile punkty 1 i 3 nie budzą wątpliwości, warto zatrzymać się przy czynnikach ryzyka i uświadomić czytelnikom, co należy brać pod uwagę.Wymieńmy główne czynniki ryzyka: Przebyte złamanie. Występowanie osteoporozy w rodzinie, na przykład złamania kręgów, kości przedramienia czy udowej u matki. Wątła budowa ciała. Nietolerancja mleka - mała podaż wapnia i witaminy D. Nałogi: papierosy, alkohol, kawa. Niedobory hormonów płciowych - estrogenów u kobiet, androgenów u mężczyzn; dotyczy to zarówno osób młodych z zaburzeniami hormonalnymi, jak i kobiet po menopauzie czy mężczyzn z symptomami andropauzy. Leczenie kortykoidami, na przykład enkortonem. Niska gęstość minerałów kości w wykonanej kiedykolwiek densytometrii (niezbędna jest profilaktyka i okresowa kontrola densytometryczna). Kolejna ważna sprawa to zakres badania densytometrycznego. Skoro można badać kręgosłup, kości udowe, przedramię, piętę - to czy w każdym przypadku należy sprawdzać gęstość wszystkich tych kości?na pewno - nie. Badanie tj. dość kosztowne, należy więc ustalić taki zakres pomiaru, tak aby przy jak najmniejszych kosztach uzyskać jak w najwyższym stopniu przydatne wiadomości.Zaleca się następujące badania densytometryczne kości: Po menopauzie, poniżej 65. roku życia - kręgosłup lędźwiowy Ponad 65. roku życia - kość udowa W przypadku przebytego złamania albo obecności czynników ryzyka - kręgosłup lędźwiowy i kość udowa Badania profilaktyczne po 45. roku życia - kręgosłup lędźwiowy Badania profilaktyczne po 65. roku życia - kość udowa Badania profilaktyczne u ludzi młodych - przedramię Badania profilaktyczne ultradźwiękowe kości piętowej - można wykonać u osoby w każdym wieku, pamiętając, iż są one obarczone największym błędem spośród wszystkich technik densytometrii. ***Densytometr jest aparatem drogim i kosztownym w eksploatacji, dlatego dość rzadko posiadanym poprzez uspołecznione placówki służby zdrowia. ZOZ-y ograniczają badania, na które i tak trzeba czekać w długiej kolejce. Badanie jest z kolei łatwo dostępne w lecznicach prywatnych, aczkolwiek niektóre z nich posiadają tylko aparaturę do badania przedramienia, co nie daje pełnej diagnozy. Wyczerpujące badanie nowoczesną aparaturą kosztuje około 75 złotych.***Pytania pacjentów:Pacjenci zgłaszający się do pracowni densytometrii, regularnie bez skierowania lekarskiego, z własnej inicjatywy (można! badanie jest nieszkodliwe, personel wie, jaki zakres badania należy wykonać) mają różne wątpliwości co do miejsca pomiaru gęstości kości.Skoro boli mnie kręgosłup piersiowy, to dlaczego ma być badany lędźwiowy? Dlatego iż na pozostałe odcinki kręgosłupa nakładają się inne kości, na przykład żebra i mostek na kręgosłup piersiowy, więc takie badanie byłoby niemiarodajne. Odcinek lędźwiowy nie jest przesłonięty poprzez inne przedmioty kośćca, a jest reprezentatywny dla całego kręgosłupa i w ogóle dla tak zwany kości beleczkowej (taka sama jest na przykład w przedramieniu w rejonie nadgarstka). Ponadto kręgosłup lędźwiowy dźwiga wszystko, co jest ponad, więc warto wiedzieć, czy nie grożą mu złamania kręgów. Mam złamane nie wszystkie kręgi, dlaczego nie badacie mi kręgosłupa, tylko kość udową? Skoro są złamane, to z pewnością w kręgosłupie jest ciężka osteoporoza. W czasie gdy w wyniku złamań (kompresji) kręgów minerały uległy "kondensacji" i gęstość tkanki kostnej wzrosła.Złamane kręgi mogą mieć poprawną albo nawet podwyższoną gęstość i takie badanie nic nie wnosi. Bardzo istotne jest z kolei sprawdzenie, czy osoba z ciężką osteoporozą kręgosłupa jest narażona również na złamanie kości udowej. Od tego w znacznej mierze zależy dobór leków, a w pierwszej kolejności tryb życia, na jaki "może sobie pozwolić". Dlaczego lewe biodro, a nie prawe? W prawym mam zwyrodnienia i bardziej mnie boli, to chyba lepiej tam sprawdzić, czy nie ma osteoporozy. Zwyrodnienia maskują zanik kostny, "poprawiają" rezultat badania. Zwapniałe zmiany zwyrodnieniowe nakładają się na tkankę kostną i wydaje się, iż to kość ma tak wysoką gęstość. U ludzi praworęcznych lewa połowa ciała jest "słabsza", warto więc sprawdzić kość po tej słabszej stronie; szukamy przecież miejsc zagrożonych, tak aby uchronić się przed złamaniem. Nie sugerujemy się bólem, ponieważ ból pochodzi raczej ze zwyrodnień, nie z osteoporozy. Oczywiście można zbadać obie kości udowe albo kierować się przebytym poprzez pacjenta złamaniem, na przykład po przebytym złamaniu prawego podudzia (nie szyjki kości udowej!) warto sprawdzić biodro po tej stronie etc