Farmakoterapia leczenie

Definicja FARMAKOTERAPIA: Wiek XX to prawdziwa erupcja leków, których znaczenie dla medycyny jest wielkie.W XX w. nastąpił gwałtowny rozwój leków. Nie znaczy to, iż w wcześniejszych wiekach ich nie było. Były - lecz nieskuteczne albo niewiele skuteczne. Dowodem na tj. fakt, iż nareszcie XX w. nie więcej niż 2% leków służących najpierw wieku jest używane w lecznictwie. Sporo leków nie wytrzymało próaby czasu.Kamieniami milowymi w farmakoterapii XX w. są w pierwszej kolejności antybiotyki, oprócz tego leki przeciwzawałowe, przeciwnadciśnieniowe i przeciwmiażdżycowe, leki psychiatryczne, przeciwnowotworowe i immunotropowe. Leki przeciwdrobnoustrojowe W II połowie XX w. największe osiągnięcia nastąpiły niewątpliwie w dziedzinie leków chemioterapeutycznych. W dawnych wiekach na skutek chorób zakaźnych (dżuma, cholera, malaria, ospa) ginęło więcej ludzi niż na skutek wojen. Jeszcze na przełomie XIX i XX w. szanse wyleczenia ciężkiego zakażenia bakteryjnego były nie większe niż w razie nowotworu złośliwego. Wprawdzie ojcem chemioterapii był Paweł Erhlich, a pierwszym chemioterapeutykiem syntetycznym Salvarsan, to jednak za pkt. zwrotny w tej dziedzinie należy uznać odkrycie Domagka i wprowadzenie do lecznictwa sulfonamidów. Eksplozję leków przeciwbakteryjnych zapoczątkowało wprowadzenie do lecznictwa penicyliny i odkrycie praktycznie niewyczerpalnych źródeł otrzymywania antybiotyków z grzybów.Penicylina jest w pierwszej kolejności pierwszą substancją przeciwbakteryjną działającą, w odróżnieniu do sulfonamidów, bakteriobójczo. Ponadto to substancja praktycznie nietoksyczna dla organizmu ssaków, działa gdyż blokująco na życiowo konieczny dla drobnoustrojów, a nie występujący u ssaków, enzym alaninotranspeptydazę.aktualnie dysponujemy już antybiotykami skutecznymi (teoretycznie) w zakażeniach wszystkimi drobnoustrojami: Gram-dodatnimi, Gram-ujemnymi, tlenowcami i beztlenowcami. Znane i służące obecnie antybiotyki działają nawet na tak do niedawna budzące grozę drobnoustroje, jak pałeczka odmieńca (Proteus vulgaris i mirabilis), pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa), beztlenowe pałeczki Gram-ujemne (Bacteroides fragilis) i inne.Równie spektakularne są osiągnięcia w dziedzinie chemioterapii gruźlicy, która na przełomie XIX i XX w. znajdowała się na jednym z pierwszych miejsc jako powód śmierci w państwach europejskich. Gruźlicze zapalenie opon mózgowych było, przed erą tuberkulostatyków, wyrokiem śmierci.Właściwie jedynie 2 spore ekipy drobnoustrojów pozostają wciąż, co najmniej częściowo, poza zasięgiem znanych ..aktualnie chemioterapeutyków - grzyby i wirusy. Jednak i w tym zakresie można odnotować tak ważne osiągnięcia, jak skuteczne w niektórych grzybicach uogólnionych chemioterapeutyki, na przykład amfoterycyna B, gryzeofulwina, 5-fluorocytozyna, ketokonazol. Również w zakażeniach niektórymi wirusami powstały częściowo skuteczne leki przeciwwirusowe, jak na przykład acyklowir, widarabina, amantadyna, jododezoksyurydyna, trifluorotymidyna, rybawiryna. krążeniowe nareszcie XX w. główną powodem śmierci w Polsce są dolegliwości układu krążenia - serca i naczyń krwionośnych. lecz niewielu z nas zdaje sobie sprawę, jaki przełom w tym zakresie dokonały leki. Udary mózgowe, a w szczególności zawały serca były do niedawna niemal wyrokiem śmierci. ...aktualnie, szczególnie po wprowadzeniu do leczenia zawałów mięśnia sercowego tak zwany leków fibrynolitycznych (rozpuszczających zakrzepy w naczyniach wieńcowych - streptokinazy, urokinazy), będących najczęstszą powodem zawałów - są w sporym procencie wyleczalne.Nadciśnienie - dolegliwość wielu mlnów ludzi w Polsce - dzięki właściwie dobranym lekarstwom może być efektywnie leczone. Normalizacja ciśnienia zapobiega między innymi udarom mózgowym i ratuje wielu ludzi od śmierci. Udowodniono na podstawie badań i obserwacji na setkach tys. pacjentów, iż właściwe wykorzystywanie leków przeciwnadciśnieniowych skutkuje wyraźne przedłużenie życia chorych.A dusznica bolesna? ....aktualnie potrafimy dzięki leków nie tylko usunąć ból, lecz w sporym stopniu zlikwidować jego przyczynę. Jednym z największych osiągnięć farmakoterapii chorób naczyń krwionośnych są tak zwany statyny (Mevacor, Zocor, Lipostat). Okazało się, iż skleroza (miażdżyca naczyń), która do niedawna uważana była za chorobę nieodwracalną, może być wyleczona, tzn. można statynami wywołać cofnięcie się anatomicznych zmian w naczyniach. To doprawdy graniczy z cudem! psycho- i neurotropowe Farmakoterapia chorób psychicznych została zapoczątkowana wprowadzeniem do lecznictwa poprzez Deleya i Denikera w 1952 r. chloromazyny, pierwszego leku wywierającego wpływ na symptomy schizofrenii. Do tej chwili w psychiatrii stosowano takie niewiele skuteczne leki, jak: brom, bromural, barbiturany czy chociażby amfetaminy. Ten, kto nie widział oddziału psychiatrycznego w tym okresie, nie jest w stanie wyobrazić sobie całej grozy, jaką budziły oddziały z szalejącymi w klatkach pacjentami. Psychiatrzy stosowali bardzo brutalne sposoby, jak elektro-wstrząsy, wstrząsy kardiazolowe czy insulinowe. .....aktualnie dysponujemy już przynajmniej kilkudziesięcioma lekami skutecznymi w usuwaniu symptomów schizofrenii, psychozy maniakalnej czy depresji. Potrafimy również ingerować względnie wybiórczo w bardzo niekiedy intymne sfery psychiki człowieka. Możemy usuwać lęk, pobudzenie, niepokój, apatię, smutek i inne stany zaburzeń nastrojów. Jesteśmy także w stanie wpływać na sprawność mechanizmów intelektualnych: pamięć, kojarzenie i tym podobne Leki psychotropowe mogą zamieniać nasze widzenie rzeczywistości i nasze reakcje.Leki psychiatryczne nie są niestety lekami przyczynowymi, a wyłącznie objawowymi. Mimo to należy je jednak uznać za osiągnięcie farmakoterapii psychiatrycznej. Doprowadziły one gdyż do ograniczenia stosowania środków przymusu, do uproszczenia i ułatwienia opieki nad chorym, do skrócenia niezbędnego czasu hospitalizacji i do ułatwienia psychoterapii i resocjalizacji.Pouczająca jest historia odkryć, które doprowadziły do obecnego metody leczenia parkinsonizmu: od kuracji bułgarskiej, stosowanej jeszcze w XIX w. (wyciągi z roślin psiankowatych, zawierających alkaloidy tropinowe, między innymi atropinę i skopolaminę) do syntetycznych środków parasympatykolitycznych (Parkopan, Pagitan, Artane i inne). Wykrycie niedoczynności układu dopaminergicznego w ośrodkowym układzie nerwowym wywołało podjęcie prób normalizacji aktywności tego układu. Początkowo podawano samą dopaminę (lewodopa), później łącznie z inhibitorami dopadekarboksylazy (karbidopa albo benserazyd), i wreszcie stosowano bromokryptynę i amantadynę.Czy wobec tego możemy powiedzieć, iż rozwój farmakoterapii umożliwia . ......aktualnie leczenie dolegliwości Parkinsona? Z pewnością nie. Nie znamy gdyż powody tej dolegliwości i nie możemy odwrócić zniszczeń, które prowadzą do niedoczynności układu dopaminergicznego. lecz zmiana obrazu i przebiegu tej dolegliwości może być w gruncie rzeczy uznana za autentyczne osiągnięcie farmakoterapii XX w. wpływające na czynność układu dokrewnego Zaburzenia czynności gruczołów dokrewnych były praktycznie w poprzednim wieku niedostępne dla farmakoterapii, mimo iż podejmowano pró;aby tak zwany terapii zastępczej.Szczególnie spektakularne są osiągnięcia w dziedzinie leczenia cukrzycy. dolegliwość ta dotyczy wielu mlnów ludzi na świecie. Do XX w. cukrzyca była chorobą w sporym stopniu śmiertelną. Dopiero odkrycie poprzez Bantinga i Besta insuliny stworzyło możliwości ratunku.Insulina była i jest bardzo niedogodna w stosowaniu. Musi być podawana pozajelitowo, tzn. w formie wstrzyknięć dotkankowych. lecz po II wojnie światowej wprowadzono do lecznictwa doustne leki przeciwcukrzycowe - początkowo tak zwany leki insulinotropowe, tzn. wzmagające wydzielanie insuliny z trzustki ( na przykład tolbutamid - diabetol), później insulinopodobne, tzn. działające jak insulina, ( na przykład metformina. W opracowaniu są preparaty insuliny do podawania doustnego. przeciwnowotworowe i immunotropowe Zmorą i piętnem naszych czasów jest zwiększająca się częstość występowania nowotworów. Z tego powodu umiera w Polsce powyżej 100 tys. osób rocznie, co stanowi powyżej 25% przyczyn zgonów. Pierwszym lekiem przeciwnowotworowym był wprowadzony po II wojnie światowej nitrogranulogen, a więc iperyt azotowy. Odtąd zsyntetyzowano i zastosowano setki leków przeciwnowotworowych. To są w pierwszej kolejności tak zwany leki cytostatyczne hamujące podział komórki nowotworowej. Sporo z nich działa wybiórczo na określone typy nowotworów.Ostatnio wprowadzono nowe metody leczenia nowotworów, ( na przykład leki hamujące powstawanie i "pączkowanie" naczyń krwionośnych, bez których nowotwór ginie. Nowym kierunkiem leczenia jest także wpływanie na nowotwór za pośrednictwem układu immunologicznego. Takim lekiem jest ( na przykład interferon czy niektóre leukiny (białka wytworzone poprzez komórki układu immunologicznego).znaczące przedłużenie przeżycia i zapewnienie określonego komfortu życia to w sporym stopniu następstwa wprowadzenia leków przeciwnowotworowych (onkostatycznych). Leki te istotnie przedłużyły szanse przeżycia chorym na nowotwory nieoperacyjne. Jednakże mimo wielkich nakładów i tys. pracujących nad tym problemem naukowców - daleko jeszcze do całkowitego pokonania dolegliwości nowotworowej.W XX w. nauczyliśmy się także w sposób efektywny wpływać na układ immunologiczny warunkujący naszą odporność. Wprowadzono zarówno leki pobudzające ten układ, jak i leki go hamujące. Kamieniem milowym w postępie medycyny było wprowadzenie tak zwany leków immunosupresyjnych, a więc leków hamujących wybiórczo układ immunologiczny. Immuran, a w szczególności cyklosporyna A umożliwiły wspaniały rozwój w zakresie transplantologii, a więc przeszczepu tkanek i narządów. Prawa działania leków Jeszcze w XIX w. leki były regularnie służące empirycznie, tzn. bez wykorzystywania ustalonych zasad, które nie były zwyczajnie znane. Zasady te są ujęte w ramach działu farmakologii, który ustala się jako farmakologię ogólną. . .......aktualnie poznano dokładniej i głębiej system działania leków - co umożliwiło wyjaśnienie np., dlaczego dany lek działa tak, a nie odmiennie, i w jaki sposób wywołuje określony sukces. Poznanie systemu działania pozwoliło na optymalizację farmakoterapii skojarzonej, jak także - przez wzgląd na poznaniem narządów ( pkt.ów) docelowych dla leków - wprowadzenie bardziej skutecznej, celowej syntezy leków.Poznano również czynniki warunkujące działanie leków w organizmie - między innymi zależność efektu od dawki, od stanu czynnościowego ustroju, od genotypu (cech dziedzicznych), wieku ustroju, obecności innych leków i pory dnia. Powstały przez wzgląd na tym nowe subdyscypliny, jak chronofarmakologia, gerontofarmakologia, patofarmakologia, radiofarmakologia i inne.ważnym osiągnięciem farmakologii ogólnej jest stworzenie nowej subdyscypliny - farmakokinetyki, a więc edukacji o matematycznym określaniu i ocenie losów leków w ustroju. Daje ona sposobność przewidzenia z matematyczną dokładnością, jakie będzie stężenie leku w określonej części ciała ( na przykład 2-3 godz. po jego podaniu. Na podstawie ustalenia 2-3-krotnego stężenia leku we krwi farmakokinetyka pozwala na przewidywanie, co się będzie działo z lekiem w ustroju, czyli wtórnie - sposobność przewidzenia sukcesów farmakologicznych. Skutki wprowadzenia farmakokinetyki do praktyki lekarskiej to w pierwszej kolejności optymalizacja dawkowania, a więc większa skuteczność i bezpieczeństwo stosowania leków.wielkim osiągnięciem farmakoterapii XX w. jest "zaprzęgnięcie" bakterii do wytwarzania leków. Okazało się, iż praktycznie wszystkie leki o budowie peptydowej - a taką budowę ma przewarzająca część hormonów, sporo środków wpływających na układ immunologiczny - mogą być produkowane na drodze inżynierii genetycznej poprzez bakterie.Genialną ideą jest także wprowadzenie do praktyki tak zwany leków adresowanych, tzn. takich, które mają dotrzeć wyłącznie ( na przykład do mózgu, serca czy wątroby. Takimi lekami są między innymi leki podawane w formie liposomów. . . ........aktualnie stosuje się w szerokim zakresie tak zwany prekursory leków (pro-drugs), a więc nieczynne formy leków, które uaktywniają się w narządzie czy komórce docelowej. Znaczenie farmakoterapii Podstawowymi miernikami umożliwiającymi ocenę postępu w dziedzinie medycyny jest: długość życia, zachorowalność (zapadalność na poszczególne dolegliwości), śmiertelność w poszczególnych chorobach. rozwój w dziedzinie farmakologii i farmakoterapii w XX w. miał ważne znaczenie w rozpoznawaniu chorób, pomocy w innych dyscyplinach, ( na przykład w transplantologii, w zapewnieniu właściwego komfortu życia (życie bez bólu!). Leki stanowią również wybitne narzędzie w badaniach naukowych.Mam przekonanie, iż wymieniłem tylko kilka z wielu kamieni milowych burzliwego rozwoju i osiągnięć farmakologii w XX w. Nie ma prawie dziedziny medycyny, w której rozwój farmakoterapii nie wycisnąłby istotnego piętna. lecz "nie ma róży bez kolców". Za skażenie środowiska wewnątrzustrojowego ludzie muszą niekiedy drogo płacić. Tą ceną są tak zwany szkody polekowe, a więc głównie następstwa toksyczne i uczuleniowe. Leki są najczęściej wyborem mniejszego zła. Długość życia Przeciętna długość życia w czasach starożytnych wynosiła mało więcej niż 20 lat. Pośrodku kolejnych 2000 lat, tzn. do XIX w. przedłużyła się do około 40-45 lat. Na przełomie wieku XX i XXI wynosi w Europie około 70 lat (w Polsce w 1997 r. - 68,5). Wedle prognozami jest możliwe, by w Europie w XXI w. średnia długość życia człowieka wynosiła około 120 lat. Wyliczenia wskazują, iż pośrodku ostatnich 2000 lat średni czas życia człowieka w Europie wydłużał się co 100 lat o rok, w XX w. - co 3 lata o rok, a istnieje szansa, iż w XXI w. czas życia będzie się wydłużał co 2 lata o rok. Pod koniec XX w., żyło w Polsce powyżej 1500 osób w wieku 100 lat i powyżej 100 000 90-latków dolegliwości zakaźne Jeszcze w początkach XX w. dolegliwości zakaźne były główną powodem śmierci w Polsce. . . .........aktualnie stanowią one raptem ułamek procenta ogólnej śmiertelności.Jest oczywiste, iż powodem tego są między innymi szczepienia ochronne, zmiany w sposobie życia, a w szczególności wykorzystywanie w codziennym życiu zasad higieny. lecz mimo wszystko wielką rolę odegrały także leki przeciwdrobnoustrojowe, w pierwszej kolejności przeciwbakteryjne. Chirurgia a antybiotyki Niesłychany rozwój chirurgii i innych specjalności zabiegowych byłby niemożliwy bez antybiotyków. Trudno sobie wyobrazić np. zabiegi kardiochirurgiczne, łącznie z przeszczepami serca, bez osłony antybiotykowej