Złamania w osteoporozie leczenie

Definicja ZŁAMANIA W OSTEOPOROZIE: Rozpoznanie, czy to jest złamanie w wyniku osteoporozy, stawia się na podstawie charakteru urazu i jego skutków.Osteoporoza jest chorobą ogólnoustrojową, charakteryzującą się pomniejszoną masą kostną, zaburzeniem jej mikroarchitektury i z powodu powiększoną podatnością na złamania. Bywa określana "cichym złodziejem", gdyż we inicjalnym stadium nie daje jakichkolwiek symptomów. Pomniejszenie masy kostnej postępuje niezauważalnie, aż do wystąpienia złamania.Zasadą leczenia złamań na tle osteoporozy jest doprowadzenie do jak najszybszego powrotu funkcji ruchowej, gdyż nieporuszanie się nasila zanik kostny i powiększa ryzyko wystąpienia nowych złamań.Jak się leczy? W złamaniach końca bliższego kości udowej obowiązuje zasada leczenia operacyjnego. Ideałem jest wykonanie zabiegu w dniu, w którym doszło do urazu, by pacjent mógł się poruszać już w 2-3 dobie. Złamania kompresyjne (zgnieceniowe) trzonów kręgowych najczęściej leczymy zachowawczo, wykorzystując gorsety ortopedyczne. Nosi się je krótko, tak aby ograniczyć ból, wypracować właściwe schematy ruchowe i uświadomić, iż wykonywanie pewnych czynności może sprawiać ból albo doprowadzić do stworzenia nowych złamań. Niewskazane jest pochylanie się, wykonywanie ruchów skrętnych tułowia, czyli: siedzenie na krześle i sięganie na półkę po lewej albo prawej stronie. Zakazane jest również dźwiganie elementów. Jeśli wypoczywamy, to najlepiej na podłożu sprężystym. Gorset zakłada się tylko na czas chodzenia. Nie można w nim spać. Gdy wyraźnie zmniejszają się choroby bólowe, gorset zakłada się na 2-4 godziny pośrodku dnia, na przykład na czas spaceru. Złamania nadgarstka (nasady dalszej kości promieniowej) najczęściej leczymy zachowawczo, a więc nieoperacyjnie. Nastawiamy złamanie, zakładamy opatrunek gipsowy na 4-6 tygodni. Niekiedy stosuje się techniki operacyjne, gdy mamy do czynienia ze złamaniami, których nie da się utrzymać w opatrunku gipsowym albo doszło do zgniecenia odłamów czy znacznego przemieszczenia kości. Wykorzystujemy wtedy aparaty ortopedyczne, które mają na celu rozciągnięcie i właściwe ustawienie odłamów. Złamania ramienia w rejonie barku leczymy w opatrunkach gipsowych lub szczególnych stabilizatorach wykonanych z miękkiego materiału, które unieruchamiają ramię. W razie tych złamań należy błyskawicznie rozpocząć rehabilitację, by przywrócić właściwą funkcję łokcia i stawu ramiennego. Niektóre z takich złamań leczymy operacyjnie. Wprowadzamy do wnętrza jamy szpikowej odpowiednie pręty, które, przechodząc poprzez szczelinę złamania, zapewniają właściwe połączenie odłamów kości. Techniki operacyjneMożliwości technik operacyjnych są bardzo szerokie: od śrub różnych mechanizmów poprzez stabilizatory zewnętrzne i płyty kątowe, do różnego rodzaju zespoleń śródszpikowych, w których metalowe pręty albo gwoździe zakłada się do wnętrza kości.Najczęściej i najchętniej wykorzystuje się zespolenia, w których czas zabiegu jest maksymalnie krótki. Np.: złamania przezkrętarzowe (typowe dla wieku starszego) kości udowej zespala się, stosując metodę Endera. poprzez małe otwór w rejonie kolana wprowadza się do wnętrza kanału szpikowego kości udowej pręty o długości 30-40 cm, co jest kontrolowane dzięki rentgenotelewizji, a więc podglądu z aparatu rentgenowskiego. Te długie pręty stabilizują odłamy na tyle pewnie, iż pacjent może w 2-3 dobie stanąć, częściowo obciążając tę kończynę.Rodzaje endoprotezKiedy dochodzi do złamań szyjki kości udowej w rejonie, gdzie mogą występować zaburzenia zrostu tej kości, nierzadko decydujemy się na wymianę części stawu biodrowego albo jego całości. Mamy do dyspozycji protezy połowicze, które zastępują głowę kości udowej i są mocowane w obrębie trzonu kości udowej dzięki metalowego trzpienia wprowadzanego do wnętrza kanału szpikowego. Możemy wykorzystywać również protezę całkowitą stawu biodrowego. Decyzja, czy danemu pacjentowi zostanie implantowana proteza całkowita czy połowicza, zależy od jego stanu ogólnego. Jeśli to jest osoba nawet w zaawansowanym wieku, lecz w dobrym stanie biologicznym, częściej i chętniej będziemy decydowali o założeniu jej protezy całkowitej niż protezy połowiczej.Osteoporoza jest na całe życiePotrafimy: stwierdzić, kto jest nią w niebezpieczeństwie, stosować profilaktykę i leczenie wyraźnie zmniejszające ryzyko złamań. Leczenie osteoporozy nie bazuje na tym, iż odtworzymy masę kostną i wrócimy do tego, co kiedyś było. To nie jest aktualnie możliwe. Możliwe jest niewielkie powiększenie masy kostnej.Leczenie ma na celu zapobieganie nowym złamaniom osteoporotycznym.Codzienność z osteoporozą Główne jest unikanie sytuacji, które mogą zakończyć się upadkiem grożącym złamaniem. Wszelakie kable, o które można się potknąć, wstając w nocy z łóżka, nie powinny przebiegać w poprzek pokoju, lecz wzdłuż ścian. Odwijający się róg dywanu należy przykleić do podłogi specjalną taśmą. Warto zlikwidować progi w drzwiach, o które łatwo się potknąć. Wskazane jest pozostawianie na noc niewielkiego oświetlenia, w którym starsza osoba będzie widziała, gdzie są drzwi od łazienki i kontakt do zapalania światła. Sporo ze złamań na tle osteoporozy zdarza się w w łazience. Potrzebne są więc uchwyty na ścianach i te przedmioty, które mogą być wykorzystane w celu przytrzymania się lub jako podpory. Istotne jest także odpowiednie ustawienie poziomu łóżka. Za właściwy uznajemy poziom dołu podkolanowego, a więc tylnej powierzchni kolana. Chodzi o to, tak aby osoba z osteoporozą nie musiała nisko siadać, gdyż bardzo trudno jej później podnieść się z łóżka. Ważne jest także kształtowanie właściwego nastawienia do problemu. Jeśli nie wierzy się osobie w starszym wieku, iż ma choroby bólowe, to przestaje nas o tym informować. A nasilające się choroby bólowe mogą być symptomem przyspieszenia zaniku kostnego czy powstawania następnych powikłań osteoporozy, którym można przeciwdziałać, jeżeli będą inicjalnie zauważone. "Żyjmy dłużej" 12 (grudzień) 2000