Przyczyny kserostomia, wysychanie jamy ustnej, suchość w ustach, suchość warg, brak śliny, niedobór.

Przyczyny Suchość jamy ustnej objawy

Objawy SUCHOŚĆ JAMY USTNEJ:

Zmniejszone wydzielanie śliny (sialopenia) występuje wówczas, gdy ilość wydzielaniej niestymulowanej śliny spoczynkowej na czczo jest mniejsze niż 35 ml/godzinę, co może prowadzić do uczucia suchości w jamie ustnej- kserostomii.

Różnicujemy kserostomię rzekomą (xerostomia spuria) oraz kserostomię prawdziwą (xerostomia vera).

Kserostomia rzekoma jest subiektywnym uczuciem suchości bez uchwytnych objawów klinicznych, u osób, u których wydzielanie śliny jest prawidłowe. Występuje np. w przebiegu psychoz, nerwic, miażdżycy naczyń krwionośnych czy stomatodynii.

Kserostomia prawdziwa natomiast jest zespołem objawów pojawiającym się w przypadku zaburzenia czynności gruczołów ślinowych i spadku produkcji śliny poniżej 0,1 ml/ min. W tej grupie kserostomii wyróżniamy typ I, któremu nie towarzyszą zmiany zanikowe np. w przypadku kamicy ślinianek oraz typ II ze zmianami zanikowymi w obrębie błony śluzowej jamy ustnej.

 

Pacjenci uskarżają się na brak nawilżania ust, co upośledza wiele funkcji oraz może prowadzić do infekcji w wyniku zmniejszonej odporności. Suchość jamy ustnej najczęściej jest problemem związanym ze zredukowanym wydzielaniem śliny, może być on także związany ze zmienionym składem śliny.

 

W przypadku zaawansowanego wieku pacjentów uczucie suchości w jamie ustnej jest zwykle spowodowane leceniem lub chorobą aniżeli samym wiekiem pacjentów, aczkolwiek wraz z wiekiem dochodzi do wzrostu tkanki tłuszczowej oraz redukcji gruczołów ślinowych.

 

 

 

Przyczyny występowania SUCHOŚĆ JAMY USTNEJ:

·        leki – główna i najczęstsza przyczyna, zwykle leki o działaniu cholinolitycznym, sympatomimetycznym oraz diuretycznym czyli:

- atropina, hyoscina

- leki przeciwhistaminowe

- antydepresanty trójpierścieniowe ( amitryptilina, nortryptylina, dosulepina), selektywne inhibitory wychwytu serotoniny (fluoksetyna)

- fenotiazyny, neuroleptyki

- inhibitory pompy protonowej np. omeprazol

- diuretyki

- opioidy

- antyhipertensywne mogące powodować zmiany składu śliny np.alfa-antagoniści: terazosyna, prazosyna, klonidyna, czy powszechne beta-blokery: atenolol, propranolol

- retinoidy

- inne: inhibitory proteazy, didanosyna, efedryna, benzodiazepina, interleukina-2

 

·        radioterapia stosowana w przypadku guzów nowotworowych w obrębie głowy i szyi

·        chemioterapia

·        choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi (GvHD)

·        choroby takie jak:

- zespół Sjogrena – suchość jamy ustnej i oczu

- sarkoidoza

- amyloidoza

- HIV/ AIDS

- zatrucie jadem kiełbasianym

- kandydoza

- zaburzenia hormonalne – cukrzyca, choroby tarczycy, kory nadnerczy

- zakażenie wirusowe – hepatitis C, ludzki wirus T limfotropowy- HTLV1

- pierwotna marskość pochodzenia żółciowego

- fibrowa torbielowata

- kamica ślinianek

- aplazja ślinianek – niedorozwój gruczołów ślinowych

- stan po paroidektomii

  • odwodnienie ( na skutek biegunek, wymiotów, moczówki prostej, wysokiej gorączki, w cukrzycy)
  • przyczyny psychogenne
  • nawykowe oddychanie przez usta
  • stres
SUCHOŚĆ JAMY USTNEJ Rozpoznanie:

 

 

Objawy kliniczne:

 

- suchość błony śluzowej warg, policzków, języka, podniebienia, błona śluzowa sucha, napięta, czasami pomarszczona, pokryta pasmami gęstej, lepkiej śliny

- trudności w połykaniu, szczególnie suchych pokarmów biszkoptów, sucharków

- trudności w mówieniu, noszeniu protez

- bolesność jamy ustnej

- „kłapiąca mowa” wynikająca ze skłonności przyklejania się języka do podniebienia

- suchość błony śluzowej- wargi przyklejają się do siebie, lusterko stomatologiczne podczas badania przyklejające się do błony śluzowej

- utrata smaku oraz nieprzyjemny smak w ustach

- szminka przywierająca do zębów

- resztki pokarmu przyklejające się do zębów

- ślina wydzielająca się z przewodu przyusznego

- brak śliny na dnie jamy usntej

- czerwony język, częściowo lub całkowicie pozbawiony brodawek, język płatowy (ulega pobruzdowaniu)

Powikłania prowadzą do:

- próchnicy zębów

- ropnego zapalenia ślinianek

- kandydozy

 

 

Rozpoznanie:

 

·        Badanie podmiotowe opierające się na wywiadzie dotyczącym przyjmowanych leków oraz

·        Badanie przedmiotowe, charakterystyczny obraz kliniczny, potwierdzenie badaniami:

 

- badanie wydzielania śliny – sialometria

            Jest to badanie szybkości spływu śliny niestymulowanej która u zdrowego człowieka przekracza 0,1 ml/ min oraz badanie ilości śliny stymulowanej poprzez zastosowanie np. 10% kwasu cytrynowego – u zdrowego człowieka przekracza 1 ml/min

 

- sialografia – badanie kontrastowe RTG przewodu i miąższu ślinianek, Twoja ślina jest zabarwiona i mierzy się jej ilość

    

- scyntygrafia – Twoja ślina jest znaczona radioaktywnie i mierzona jest jej ilość

- ultrasonografia – badanie podobne do RTG, tylko dotyczy tkanek miękkich

- badanie RTG lub badanie wzrokiem

- badanie RTg klatki piersiowej

 

Badania te służą określeniu przyczyn suchości jamy ustnej, ponadto zaleca się je w celu wyeliminowania chorób układowych takich jak: zaburzenia tkanki łącznej, zespołu Sjogrena, sarkoidozy, cukrzycy czy zakażeń wirusowych. Dlatego też wskazane mogą być również dodatkowe badania jak:

- badania oczu (test Schirmera, badanie lampą szczelinową),

- badanie moczu,

- analiza krwi,

- badania obrazowe (RTG, MR, USG),

- biopsja gruczołu ślinowego.

 

SUCHOŚĆ JAMY USTNEJ Leczenie:

Leczenie powinno być nie tylko objawowe, lecz w miarę możliwości ukierunkowane etiologicznie (leczenie choroby podstawowej). W związku z tym wymagana jest współpraca z lekarzami innych specjalności – specjalistów z zakresu medycyny wewnętrznej, onkologów, reumatologów, psychiatrów. Istotną rolę odgrywa zidentyfikowanie leków o działaniu kserostomiogenicznym oraz zastąpienie ich przez alternatywne preparaty o mniejszych działaniach niepożądanych.

Postępowanie objawowe natomiast obejmuje różne metody pobudzania wydzielania śliny i nawilżania jamy ustnej, takie jak np.:

- bodźce mechaniczne wymuszające żucie – odpowiednie pokarmy, bezcukrowe gumy do żucia

- bodźce chemiczne zwiększające wytwarzanie śliny – np. roztwory kwasu cytrynowego

- bodźce farmakologiczne zwiększające wydzielanie śliny – agoniści muskaryny

- środki nawilżające – substytuty śliny

- bodźce elektyryczne – zewnątrzustny stymulator elektroniczny

- akupunktura

Istotną rolę odgrywa zalecanie się pacjentów do niżej wymienionych wskazówek. (patrz leczenie w domu)

Leczenie w domu SUCHOŚĆ JAMY USTNEJ:

10 wskazówek jak poradzić sobie z suchością jamy ustnej:

 

  1. Pij duże ilości płynów przez cały dzień, wodę, soki, napoje. Wskazane jest także płukanie jamy ustnej wodą oraz przyjmowanie płynów wraz z pokarmem w trakcie posiłków. Pamiętaj aby przed snem przygotować szklankę wody obok łóżka.

 

  1. Brakującą ślinę można zastąpić odpowiednimi substytutami mianowicie sztuczną śliną, Glandosane, Laborant, Oral Balance, Salvia Orthana, Salivace, Saliveze)

 

  1. Pobudzaj wydzielanie śliny:

- żuciem gumy bezcukrowej

- słodyczami dla cukrzyków

- lekami które stymulują wydzielanie śliny (Salagen) , jeśli są polecane przez specjalistę

- Salivixem jeśli jest polecany

 

4. Unikaj suchych i ostrych, twardych pokarmów, jedz powoli, biorąc małe kęsy. Zalecamy pokarmy miękkie, zupy, zapiekanki, jogurty, pokarmy wilgotne, pokarmy z oliwą, margaryną, sosami, kremy, sosy sałatkowe, majonez, soczyste owoce z dużą zawartością płynów, arbuz, melon, winogrono, kiwi. Ananasy zawierają enzymy, które pomagają oczyścić jamę ustną. Wskazane są także lody.

 

  1. W trakcie posiłków kęsy popijaj wodą lub innymi napojami bezalkoholowymi

 

  1. Chroń zęby przed próchnicą:

- unikając spożywania cukru, kleistych pokarmów takich jak toffi,

- dbając o higienę poprzez dokładne szczotkowanie zębów co najmniej 2 razy dziennie z uwzględnieniem oczyszczania przestrzeni międzyzębowych, płukania jamy ustnej oraz stosowania pasty z fluorem,

- odwiedzając regularnie stomatologa

 

  1. Chroń jamę ustną przed pleśniawkami i przykrym zapachem przez:

- dezynfekcję protez,

- używanie środków przeciwgrzybicznych- jeśli są zalecane

- utrzymywanie odpowiedniej higieny jamy ustnej

- wyjmowanie protez zębowych na noc

 

  1. Unikaj czynników, które mogłyby pogłębić suchość a więc:

- leków

- palenia tytoniu

- alkoholu (włączając płukanki do ust z zawartością alkoholu)

- kofeiny – kawa i inne napoje alkoholowe

- oddychania przez otwarte usta

 

  1.   Chroń usta, smarując je maścią

 

  1. Rozważ zastosowanie nawilżacza powietrza w sypialni.

 

Zagadnienia: kserostomia, wysychanie jamy ustnej, suchość w ustach, suchość warg, brak śliny, niedobór śliny, dry mouth syndrome

Skomentuj, zadaj pytanie lekarzowi:
Opinie, pytania i komentarze 2

    suchota w jamie ustnej

    Suchota w jamie ustnej. Co robić na suchotę w buzi?