Stosowanie antybiotyków w ciąży, jakie antybiotyki i kiedy??

Badania dotyczące stosowania leków podawanych ciężarnym na stan płodu rozpoczęły się na szeroką skalę, kiedy wykazano, iż talidomid wpływa na przyrost częstości występowania fokomelii u noworodków.

Ciąża jest stanem dynamicznym, charakteryzującym się zmianami fizjologicznymi i farmakokinetycznymi związanymi jednoczesnym rozwojem dwóch organizmów. Konsekwencje i stopień nasilenia oddziaływania na płód poszczególnych środków przyjmowanych poprzez ciężarną zależą od rodzaju substancji, lecz również od czasu trwania ciąży, dawki, długości ekspozycji.

W fazie przedimplantacyjnej, przed zagnieżdżeniem się zarodka pod wpływem zażywanych substancji może dojść do obumarcia zarodka, rzadziej powstawania wad. Dlatego także w tym okresie nie zaleca się stosowania metronidazolu, erytromycyny, tetracyklin.

W okresie organogenezy jest to do 8 tygodnia ciąży, a szerzej w I trymestrze, zarodek i płód są w szczególnie wrażliwe na wszelakie czynniki, na których działanie sa narażone. W tej fazie dochodzi do stworzenia wrodzonych zaburzeń rozwojowych, ograniczenia wewnątrzmacicznego wzrastania płodu, czy obumarcia zarodka.

W II i III trymestrze ciąży rozwój płodu charakteryzuje się szybkimi podziałami komórek a czynniki działające w tym czasie mogą powodować ograniczenie wewnątrzmacicznego wzrastania, zaburzenia czynnościowe, albo przyczyniać się do powstawania nowotworów.

W praktyce stomatologicznej głównymi chemioterapeutykami stosowanymi u ciężarnych są penicyliny i cefalosporyny. Znajdują się one w grupie B (kategoria ustalona poprzez FDA – Ford and Drug Administration) – leków, które w badaniach na zwierzętach nie wykazują niekorzystnego działania na płód (u ludzi nie było takich badań, lecz wydają się one być niewiele prawdopodobne)

Penicyliny mogą być bezpiecznie służące nawet w I trymestrze ciąży, gdyż nie wykazano wpływu teratogennego tej grupy leków na płód. Wraz z cefalosporynami podaje się je w endodoncji, implantologii, chirurgii stomatologicznej i profilaktyce bakteryjnego zapalenia wsierdzia.

U pacjentek uczulonych na penicyliny albo cefalosporyny zaleca się wykorzystywanie w zakażeniach j. ustnej makrolidów. Clindamycyna może być służąca w pewnych schorzeniach. Z kolei w okresie ciąży i u kobiet karmiących piersią nie wolno stosować tetracyklin, antybiotyków aminoglikozydowych, chloramfenikolu, antybiotyków polipeptydowych, sulfonamidów, trimetoprimu ani chinologów. Metronidazol również jest unikany z racji na potencjale działanie mutagenne.