Immunoterapia swoista leczenie

Definicja IMMUNOTERAPIA SWOISTA: Jak działa układ odpornościowy (immunologiczny)? Głównym zadaniem układu odpornościowego jest zachowanie nienaruszalności organizmu przez chronienie go przed wpływem świata zewnętrznego (bakteriami, wirusami, grzybami i innymi czynnikami). Dróg wtargnięcia do organizmu jest kilka, w tym błony śluzowe układu oddechowego, pokarmowego czy także skóra. Układ odpornościowy spełnia własną rolę dzięki wielu mechanizmom wykształconych w toku ewolucji.fundamentalnym mechanizmem obronnym są komórki fagocytujące - makrofagi i neutrofile. One jako pierwsze pochłaniają wnikające do wnętrza organizmu bakterie czy wirusy, unicestwiają je i ujawniają ich strukturę antygenową (skład białek). W dalszej kolejności prezentują te przygotowane wiadomości o strukturze antygenu limfocytom T. Komórki te mają umiejętność rozpoznawania i odróżniania własnych antygenów (swoje tkanki, narządy i tym podobne). Nabywają tę umiejętność w okresie swojego rozwoju czynnościowego na drodze przechodzenia poprzez grasicę, która jest rodzajem szkoły dla limfocytów T.następnym etapem na drodze reakcji obronnej jest przekazanie informacji o antygenie limfocytom B. Ta ekipa komórek ma umiejętność wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciwko rozpoznanemu antygenowi. To są immunoglobuliny różnych klas - IgG, IgM, IgA czy także IgE. Wytworzone przeciwciała mają umiejętność wiązania obcego antygenu i wyłączania go z krążenia.Tak więc podsumowując, można stwierdzić, iż mechanizm obronny organizmu złożona jest z systemów nieswoistych - pochłaniania antygenu i prezentowania go limfocytom T. W dalszym etapie funkcjonują już zjawiska swoiste, skierowane przeciwko danemu antygenowi - rozpoznanie antygenu i wytworzenie przeciwciał swoistych dla tegoż antygenu.Zaburzenia - uwarunkowane genetycznie (dziedziczone) i nabyte - obserwowane w układzie immunologicznym prowadzą do poważnych następstw. Ich rodzaj bezpośrednio jest odpowiedzialny za symptomy kliniczne, w większości przypadków - zakażenia układu oddechowego o różnej ciężkości.Genetycznie uwarunkowane zaburzenia na poziomie różnicowania się limfocytów T i B upośledzają poprawny przebieg reakcji obronnej organizmu. Powstają więc defekty opierające na braku wytwarzania niektórych klas immunoglobulin, a również na braku właściwego rozpoznawania antygenów obcych albo ich różnicowania z swoimi tkankami. Jak dochodzi do rozwoju alergii? Alergia jest uwarunkowana odmienną reakcją immunologiczną, wskutek której dochodzi do wytworzenia przeciwciał klasy IgE. Całość zjawiska jest uwarunkowana defektem genetycznym, wielogenowym. Jednakże wpływ środowiska zewnętrznego ma ważne znaczenie w uruchomieniu sekwencji przemian.Pierwszy kontakt z alergenem (pyłkiem roślin, roztoczami kurzu domowego, sierścią zwierząt) prowadzi do wytworzenia przeciwciał klasy IgE, które opłaszczają tak zwany komórki tuczne. Są one w ten sposób przygotowane do następnego kontaktu z alergenami, na które organizm jest uczulony. Ponowne spotkanie z alergenem uruchamia kaskadową reakcję w momencie połączenia się z przeciwciałem znajdującym się na powierzchni komórki tucznej. wskutek tego dochodzi do uwolnienia wielu związków biologicznie czynnych, w tym histaminy i leukotrienów, które w dalszych etapach prowadzą do obkurczenia mięśni gładkich oskrzeli, obrzęku błony śluzowej i zwiększonego przesiąkania komórek z naczyń. Dochodzi do dalszej eskalacji przemian i gromadzenia się komórek kształtujących zapalenie, również eozynofilów. Ta populacja komórkowa zawsze była wiązana z chorobami alergicznymi. Dzisiaj wiadomo, iż uwalniane z nich mediatory prowadzą do niszczenia struktur tkankowych. To warunkuje ciężkość przebiegu dolegliwości i wystąpienie powikłań.Wspomniany wpływ środowiska ma ważne znaczenie dla powyższych mechanizmów. Z jednej strony zanieczyszczenia środowiska naturalnego prowadzą do uszkodzenia nabłonka dróg oddechowych, torując drogę dla alergenów. Z drugiej zaś - zanieczyszczenia mogą oddziaływać na pyłki drzew czy traw, zmieniając ich strukturę trzeciorzędową. Skutkuje to, iż dotychczas tolerowane pyłki zostają rozpoznawane jako obce i uruchamiają kaskadę przemian prowadzących do zapalenia alergicznego. Immunoterapia swoista Stanowi ona w najwyższym stopniu fizjologiczne postępowanie w razie leczenia chorych na dolegliwości alergiczne. Wymaga ono jednak bardzo precyzyjnego kwalifikowania chorych i dostępu do metod pozwalających na właściwe kontrolowanie przebiegu leczenia.Istotą immunoterapii swoistej jest sposobność wpływania na systemy odporności w ten sposób, by z jednej strony spowodować stan tolerancji w relacji do najczęstszych alergenów odpowiedzialnych za powstawanie symptomów chorobowych, z drugiej zaś przywrócić właściwą drogę przemian, w której główną rolę odgrywają tak zwany limfocyty Th1, a nie Th2 - warunkujące przebieg reakcji alergicznych. Staje się to coraz bardziej możliwe dzięki stosowaniu szczepionek zawierających epitopy antygenowe.Szczepionki mogą być służące w różny sposób - w formie wstrzyknięć pod- i śródskórnych, doustnie, podjęzykowo, a również w formie inhalacyjnej. Skuteczność w zależności od drogi podania jest zróżnicowana. Preferuje się aktualnie podawanie szczepionek w formie wstrzyknięć, chociaż inne drogi podania, w szczególności w pediatrii, są szeroko służące. w najwyższym stopniu interesująca wydaje się droga dooskrzelowa, jednakże trudności w obiektywnej ocenie tej drogi nie pozwalają na pełne skonkretyzowanie wskazań. Immunoterapia swoista jest sposobem w zasadzie bezpieczną, o ile przestrzega się zasad postępowania zarówno na kroku diagnostycznym (doboru szczepionki), jak i w czasie podawania szczepionki. U chorych o podwyższonym ryzyku, tzn. z wybitnie dodatnimi testami skórnymi potwierdzonymi badaniami in vitro (oznaczenie całkowitego stężenia IgE, a również stężenia alergenowo swoistych wartości IgE) z symptomami dolegliwości o ciężkim przebiegu (na przykład astma oskrzelowa), czy także w okresie nasilenia symptomów chorobowych, jest niezbędne zachowanie szczególnej ostrożności i pełnego zabezpieczenia. W wielu sytuacjach należy nawet odstąpić od tego typu leczenia. Wskazania do alergenowo-swoistej immunoterapii (WHO Position Paper - 1998) Uczulenie na jad owadów - jako leczenie z wyboru. W alergii wziewnej - minimalizuje symptomy i konieczność farmakoterapii u chorych na astmę i rhinoconjunctivitis. Nie w alergii pokarmowej - nadal to jest leczenie doświadczalna. Brak potwierdzenia skuteczności u chorych na atopowe zapalenie skóry. Nie w nadreaktywności na leki (inny system). Reakcje ogólne w czasie immunoterapii Nieswoiste reakcje ogólne - bez udziału IgE, ((na przykład bóle głowy, stawów Umiarkowane reakcje ogólne - umiarkowana astma oskrzelowa (PEFR > 60%) - umiarkowane zapalenie błony śluzowej nosa (Odpowiadają na beta-mimetyki i antyhistaminiki.) Reakcje miejscowe w czasie immunoterapii (WHO Position Paper - 1998) po 20-30 min od wstrzyknięcia później niż po 30 min od wstrzyknięcia ogólny dyskomfort zgrubienie w miejscu wstrzyknięcia Czas trwania swoistej immunoterapii zabezpiecza na kilka lat po zakończeniu szczepienia (?) przewarzająca część ośrodków odczula poprzez 1 sezon, nieliczne 2-3 sezony przy alergii na roztocza:- 3 lata- 6 lat (większa skuteczność) WHO Position Paper - 1998