Nowotwory od podstaw leczenie

Definicja NOWOTWORY OD PODSTAW: Czym jest nowotwór?Nowotwór jest szczególnym rodzajem utworzonej de novo tkanki (ugrupowania jednakowych komórek) żywego, ukształtowanego już organizmu, która zdołała efektywnie wyłamać się spod kontroli rozmaitych systemów regulujących jej funkcje, szczególnie związanych ze wzrostem i różnicowaniem się, zarówno miejscowych - działających na poziomie tkankowym i narządowym, jak i ogólnoustrojowych, w szczególności immunologicznych.Nowotwory na ogół tworzą się na bazie tkanek już istniejących, przedtem uformowanych i budujących narządy, czyli zróżnicowanych strukturalnie i funkcjonalnie wyspecjalizowanych. Tylko w nielicznych sytuacjach są one formowane z komórek w najwyższym stopniu pierwotnych, wyjściowo omnipotencjalnych, a więc prekursorowych, niewyspecjalizowanych, czyli nie tworzących jakichkolwiek ustalonych jeszcze tkanek ani narządów (na przykład z pierwotnych komórek hematopoetycznych szpiku).Istota nowotworu, jego główna właściwość, odróżniająca go od tkanki, z której się wyłania - to niepohamowane rozrastanie się, które jest wywołane bezustannymi, niekontrolowanymi podziałami komórkowymi.Nowotwór, jeżeli ma do tego odpowiednie warunki, wciąż rośnie. Początkowo rozprzestrzenia się w obrębie tkanki macierzystej, rozpychając jej komórki i struktury pozakomórkowe, lub je naciekając i niszcząc. Nadal rosnąc wykracza następnie poza jej granice, niejednokrotnie deformując narząd i upośledzając jego czynność. Niektóre komórki nowotworu mogą odrywać się od głównej jego masy i drogą krwionośną albo limfatyczną przenosić się do innej tkanki wchodzącej w skład innego, czasem bardzo oddalonego narządu. Mogą się tam na trwałe "zakotwiczyć" i nadal dzieląc się, tworzyć ognisko przerzutowe (tak zwany przerzut).Podział i budowa nowotworówSą różne nowotwory. Najłatwiej można je podzielić na łagodne i złośliwe. Nowotwory łagodne rosną i szerzą się w sposób uporządkowany, zgodny z architekturą przypisaną tkance, z której się wywodzą, bez naciekania i niszczenia najbliższego otoczenia czy tkanek sąsiednich; nie wykazują także skłonności do przerzutowania. Nowotwory złośliwe - przeciwnie - charakteryzują się regularnie dość bezładną, ponieważ niemal niczym nie kontrolowaną proliferacją, naciekaniem macierzystej tkanki, regularnie niszczeniem jej; wykazują skłonność do tworzenia ognisk przerzutowych. Zdarzają się również ((tak zwany nowotwory miejscowo złośliwe, zdolne do szybkiego wzrostu i naciekania otoczenia i jego niszczenia, jednak nie wykazujące tendencji do przerzutowania. Takimi nowotworami są np. glejaki, zróżnicowana ekipa nowotworów ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory - wywodząc się z ustalonych tkanek - częstokroć strukturalnie bardzo je przypominają. Szczególnie spore morfologiczne podobieństwo do zdrowych tkanek wykazują nowotwory łagodne. Co ciekawe, mogą one w pewnym, na ogół jednak ograniczonym zakresie wypełniać te same funkcje, co tkanki zdrowe. np. gruczolaki, niezłośliwe nowotwory tkanki gruczołowej, są w stanie wydzielać te same substancje (((na przykład hormony czy enzymy), co gruczoły tkanki niezmienionej nowotworowo. Jednak to wydzielanie na ogół nie jest zewnętrznie kontrolowane, nie działają tu systemy sprzężeń zwrotnych ujemnych, które regulują przewarzająca część fizjologicznych mechanizmów w zdrowej tkance i zdrowym narządzie.Nowotwory łagodne są regularnie bardzo wyraźnie fizycznie wyodrębnione z macierzystej tkanki. To widoczne odgraniczenie bywa podkreślone poprzez obecność zewnętrznej łącznotkankowej torebki nowotworu, która, na bonus, w pewnym zakresie hamuje nadmierną jego proliferację.Typowymi nowotworami łagodnymi, poza wymienionymi już gruczolakami, są np. tłuszczaki, włókniaki, nerwiaki, mięśniaki, oponiaki, naczyniaki, chrzęstniaki, kostniaki.Nazwy tych nowotworów wywodzą się z nazw tkanek, w których się pojawiają. również nowotwory złośliwe morfologicznie regularnie przypominają tkankę macierzystą.Jednak pod mikroskopem łatwo dostrzec ważne różnice dzielące nowotwór złośliwy i zdrową tkankę. Te różnice dotyczą zarówno budowy komórki, jej składu, jak i struktury przestrzennej, a więc wewnętrznego uporządkowania (architektoniki) zmienionej tkanki. Od zdrowych tkanek najmniej różnią się nowotwory o sporym stopniu strukturalnego zróżnicowania, a w najwyższym stopniu (((tak zwany nowotwory anaplastyczne, których jednorodna budowa komórek (brak zróżnicowania) i ich przestrzenne uporządkowanie (a raczej - jego brak) w ogóle nie przypomina tkanki, z której nowotwór się wywodzi.Notabene, spośród wszystkich nowotworów - nowotwory anaplastyczne wykazują największy potencjał proliferacyjny, co znaczy, iż bardzo błyskawicznie się dzielą i są, bardziej niż inne, skłonne do przerzutowania. Są więc w najwyższym stopniu złośliwymi nowotworami.Przeciwnie - nowotwory o bardzo sporym stopniu zróżnicowania, strukturalnie niemal do złudzenia przypominające tkankę macierzystą - są na ogół mniej skłonne do szybkich podziałów, czyli do szybkiego miejscowego rozprzestrzeniania się i do skutecznego przerzutowania.Nowotwory złośliwe najczęściej wywodzą się z tkanki nabłonkowej (a precyzyjnie - ektodermalnej i endodermalnej) To są raki (z łaciny carcinoma). Inne nowotwory złośliwe, pochodzące z tkanek nienabłonkowych (pochodzenia mezenchylnego), noszą nazwę mięsaków (((z łaciny sarcoma) i chłoniaków (((((z łaciny lymphoma).Nazwy rozmaitych raków biorą się z nazw narządów, w których pierwotnie pojawiają się. Stąd biorą się takie ustalenia, jak rak płuca/oskrzela, rak przełyku, rak żołądka, rak jelita grubego, rak nerki, rak wątroby, rak trzustki, rak sutka, rak macicy (trzonu i szyjki), rak jajnika. Miejscem stworzenia wszystkich wyżej wymienionych nowotworów jest nabłonek, tworzący gruczoły wydzielnicze albo wyściełający przewody odprowadzające rozmaite powstałe w gruczołach wydzieliny czy - wydaliny, jak w razie przewodu pokarmowego albo nerek i dróg moczowch. Rak zbudowany z tkanki gruczołowej nosi nazwę gruczolakoraka. Niekiedy nazwa raka wskazuje na rodzaj nabłonka, z którego się wywodzi. np. pospolity rak płaskonabłonkowy płuca wywodzi się z nabłonka wielowarstwowego płaskiego, notabene nietypowego dla warstwy wyściełającej wewnętrzną powierzchnię sporych oskrzeli. W nazwie raka podstawnokomórkowego skóry zamieszczona jest wiadomość, iż komórki rakowe wywodzą się z ściśle określonej warstwy skóry, zwanej podstawną.Czasem w nazwie raka zamieszczona jest jeszcze bardziej szczegółowa wiadomość dotycząca komórek go tworzących. np. rak jasnokomórkowy nerki złożona jest z charakterystycznych w obrazie mikroskopowym komórek o jasnej cytoplazmie.W pełnej nazwie mięsaka podany jest rodzaj tkanki, z której się on wywodzi i narządu, w którym stwierdza się ognisko pierwotne, np.: mięsak kostny (osteosacoma) kości udowej, włókniakomięsak ramienia.Nowotwór może być pojedynczym guzowatym tworem (guzem), z własnym specyficznym unaczynieniem, czasem z otaczającą go torebką, która wyraźnie ustala jego zewnętrzne granice i kształty, może także występować jako twór pierwotnie mnogi, rozsiany, i to nie wskutek bardzo wczesnego przerzutowania, które zdarza się w niektórych bardzo ekspansywnych nowotworach, ale w następstwie jednoczasowego pierwotnego wzrostu w różnych miejscach organizmu.Rozsiane pierwotnie nowotwory na ogół wywodzą się z tych tkanek, które są obecne we wszystkich częściach organizmu, w większości jego narządów; szczególnie zaś dotyczy to niemal wszechobecnej tkanki łącznej, a . również tkanki tłuszczowej czy nerwowej. Odpowiednikiem takiego pierwotnego mnogiego nowotworu jest mnoga nerwiakowłókniakowatość, lub mnoga tłuszczakowatość czy włókniakowatość. Pierwotnie mnogimi nowotworami bywają także niektóre polipy przewodu pokarmowego, a w szczególności rodzinna polipowatość jelita grubego. . również chłoniaki, nowotwory tkanki limfatycznej, aczkolwiek czasem, nietypowo, mogą przybrać postać pojedynczego guza, na ogół jednak mają pierwotnie mnogi, niejednokrotnie uogólniony charakter.Guzy nowotworowe przybierają rozmaite kształty i formy. Guzy niezłośliwe są na ogół otorebkowane; rosnąc poprzez radialne rozprężanie się regularnie przybierają kuliste lub elipsoidalne formy, tak typowe dla włókniaków, nerwiaków, nerwiakowłókników, czy - w mniejszym stopniu - tłuszczaków.Różnokierunkowa, zachodząca z różną szybkością, niekiedy zupełnie bezładna proliferacja niektórych nowotworów złośliwych, szczególnie zaś form anaplastycznych skutkuje, iż ich kształty regularnie są nieregularne, pozbawione jakiejkolwiek symetrii. Tkanka nowotworowa stanowi nierzadko bezładny, bezkształtny naciek. Szczególnie dotyczy to pierwotnych guzów, które naciekają narządy miąższowe o mniej zwartej strukturze, z małym udziałem tkanki łącznej albo mięśniowej, takie jak wątroba, trzustka, nerki, nadnercza a . również mózg. Podobnie rzecz się ma z większością złośliwych nowotworów płuc, raka płaskonabłonkowego, a szczególnie raka anaplastycznego.Ciekawe, iż w odróżnieniu do ognisk pierwotnych nowotworu - komórki tkanki przerzutowej, szczególnie gdy przerzut jest krwiopochodny, regularnie proliferują radialnie, przez wzgląd na czym przybierają kulistą albo elipsoidalną formę.Szczególną, radialnie proliferującą strukturą są nowotworowe torbiele, które zresztą, niejednokrotnie, mają niezłośliwy charakter. Tkanka nowotworowa tworzy ścianę torbieli, której wnętrze wypełnione jest płynną treścią, o zróżnicowanym składzie: śluzowym, surowiczym, a niekiedy . również krwistym.Guzy nowotworowe przewodu pokarmowego mają na ogół gruczołowe pochodzenie (gruczolaki i gruczolakoraki) i najczęściej rosną w kierunku jego światła. Posiadają one różnej szerokości szypuły, które stanowią podstawę grzybiastych, bulwiastych, lub kalafiorowatych struktur. Notabene szerokość podstawy takiego nowotworu pozwala, już na wstępie, ocenić jego agresywność. Nowotwory z szypułą o wąskiej podstawie najczęściej nie są zbyt złośliwe. Szeroka podstawa uszypułowanego nowotworu jest regularnie miejscem złośliwej proliferacji. Podobnego polipowato-bulwiastego czy kalafiorowatego kształtu bywają nowotwory pęcherza moczowego i trzonu macicy. To są ((((tak zwany egzofityczne postaci nowotworu.Istnieją . również formy odmienne - endofityczne, rozrastające się w obrębie ściany narządu albo jego miąższu i niejednokrotnie przechodzące na jego zewnętrzną stronę. Nacieczona nowotworowo ściana narządu, ((((na przykład żołądka lub przełyku, jest z reguły usztywniona, nie poddająca się ruchom perystaltycznym, co bywa łatwe do uchwycenia w zwykłym badaniu rentgenowskim.Nowotwory złośliwe mogą przybrać postać drążących i regularnie krwawiących wrzodów. Taką formę niejednokrotnie przybiera rak żołądka czy rak dolnego odcinka przełyku i wtedy, niestety, może być pomylony z wrzodem trawiennym (bywa leczony lekami przeciwwrzodowymi ze zgubnym skutkiem).Niektóre postaci raków tworzą bardzo głęboko drążące owrzodzenia ( (((((na przykład niektóre raki skóry).Owrzodzenia nowotworowe są wynikiem martwicy centralnej części nowotworu i jej zapadania się (swego rodzaju "implozji") w głąb tkanki.Wrzód nowotworowy ma silnie wyróżnione (łatwo dostrzegalne) brzeżne obwałowanie otaczające wewnętrzną "miękką" regularnie martwiczą strukturę. Przypomina bardzo krater wulkaniczny.prawie wszystkie nowotwory pierwotnie są litymi guzami. Nie są nimi np. białaczki, czy inne dolegliwości rozrostowe układu krwiotwórczego. Pojedyncze komórki białaczkowe rozsiane są w pierwszej kolejności we krwi, jednak, tak jak inne komórki nowotworowe, mogą przedostawać się do narządów i tworzyć tam nacieki, które morfologicznie przypominają guzy pierwotne innych nowotworów.przyrost i rozprzestrzenianie się nowotworu Nowotwór pierwotnie pojawia się i rozrasta w obrębie tkanki macierzystej. poprzez różnie długi moment jego dzielące się komórki nie są w stanie przekroczyć rozmaitych wewnątrznarządowych naturalnych barier, które oddzielają od siebie poszczególne tkanki. Pierwotnie nowotwór nie jest nawet w stanie przekroczyć najbliższych warstw, znajdujących się w obrębie jednej tkanki, z której się wywodzi. Taka bardzo inicjalna postać nowotworu złośliwego nosi nazwę raka miejscowego, lub raka nieinwazyjnego. Dopiero po jakimś czasie, w dalszym etapie rozwojowym, nowotwór jest zdolny do naciekania sąsiednich warstw tkanki macierzystej, a następnie innych, dalszych tkanek narządu. np. raki, złośliwe nowotwory nabłonkowe, proliferują nie tylko w kierunku światła narządu, co jest dość oczywiste, ponieważ niczym nie jest hamowane (stąd pospolitość raków o egzofitycznych formach), ale . również, aczkolwiek już z większym trudem, rozrastają się w stronę przeciwną, w głąb narządu, pokonując przy tym różne fizyczne bariery w formie zwartych strukturalnie warstw ściany narządu, szczególnie zaś łącznotkankowych i mięśniowych.Obecność nacieku nowotworowego w ustalonych (głębszych) warstwach tkanki macierzystej, stopień i zakres przekroczenia przezeń jej granic, naciekanie głębszych struktur narządu, wreszcie - pojawienie się nowotworu już poza granicą narządu, na jego zewnętrznej powierzchni - wszystkie te morfologiczne cechy nowotworu są parametrami postępu dolegliwości.Nowotwory złośliwe są w stanie zwalczyć naturalne bariery wewnątrznarządowe dzięki uruchomieniu systemów proteolitycznych z udziałem tkankowych enzymów trawiących, w szczególności zaś proteaz. To właśnie dzięki proteazom i rozmaitym czynnikom wzrostowym nowotwory torują sobie drogę do dalszej narządowej i pozanarządowej penetracji. systemy nowotworzenia (onkogeneza) - genetyczne i inne Zdarzenie nowotworzenia ma ścisły związek z genetyką. Nowotwory pojawiają się wskutek mutacji, błędów genetycznych zachodzących w poszczególnych komórkach zdrowej tkanki. W procesie nowotworzenia uczestniczą rozmaite geny: onkogeny, antyonkogeny (geny supresorowe), i geny naprawy DNA ( (((((tak zwany geny mutatorowe).Każda zdrowa komórka ma w swoim zestawie genów ( ((((((tak zwany protoonkogeny, które odgrywają najważniejszą rolę w komórkowych mechanizmach wzrostu, dojrzewania i różnicowania. Mutacje protoonkogenów wywołują stworzenie onkogenów.Onkogen, w odróżnieniu do protoonkogenu, jest niewrażliwy na bodźce, które wywołują jego wyłączenie. Onkogen więc dalej działa, aczkolwiek już nie powinien. Steruje, już bez potrzeby, dalszą produkcją ustalonych białek, ( ((((((na przykład czynników wzrostu, czy także receptorów dla tych czynników, czego końcowym efektem są ważne zaburzenia wzrostu i różnicowania się komórki.Jednak samo pojawienie się onkogenów nie wystarcza do stworzenia nowotworowego klonu komórkowego. Niezbędne są do tego dalsze mutacje i zaburzenia genetyczne pierwotnie zmienionej komórki. Tym wspólnie dotyczą one genów supresorowych, których zadaniem jest hamowanie dalszych podziałów pierwotnie zmutowanych ( czyli jakoś "popsutych") komórek i indukcja (wedle określonym programem) ich śmierci (w mechanizmie apoptozy) i - genów naprawczych (mutatorowych), które sterują naprawą DNA zmienionego wskutek mutacji.głównym znanym genem supresorowym jest gen p53. To jest prawdziwy "strażnik genomu". To on hamuje podziały komórki i zezwala na uruchomienie układów naprawczych DNA. jeżeli mechanizmy naprawcze zawodzą (na ogół w wyniku kolejnej mutacji w komórce) - "zdrowy" gen p53 zmusza zmieniona komórkę do samobójstwa uniemożliwiając powielenie defektu. jeżeli jednak gen p53 sam ulegnie uszkodzeniu (oczywiście . również wskutek mutacji) - staje się możliwe dalsze wpływ onkogenów, czego wynikiem jest stworzenie nowotworowego klonu komórkowego (ugrupowania jednorodnych genetycznie zmienionych komórek).Pierwotnie zmutowana komórka nosi nazwę komórki macierzystej nowotworu. To od niej właśnie bierze swój start nowotworzenie. Pojawienie się w zdrowej dotychczas komórce onkogenu nosi nazwę inicjacji nowotworowej. Inaktywacja antyonkogenu, prowadząca do odblokowania podziałów komórkowych, nosi nazwę promocji nowotworowej. Następne mutacje ostatecznie i nieodwracalnie prowadzą do konwersji zmutowanej komórki do komórki nowotworowej i do progresji nowotworu, ( czyli - naciekania tkanek i narządu i przerzutowania.Komórka macierzysta nowotworu charakteryzuje się trwałą zdolnością do samoodtwarzania się i, co ciekawe, przejawy tej niezwykłej jej cechy nasilają się wspólnie z kolejnymi mutacjami. To jest jednak okupione coraz mniejszą jej zdolnością do różnicowania się.Wbrew powszechnym sądom, nowotwór w ogóle nie złożona jest tylko z komórek macierzystych, ( czyli zdolnych do niczym nie hamowanych podziałów. Okazuje się, iż te komórki stanowią jedynie kilka proc. wszystkich komórek nowotworowych tworzących masę guza; reszta to ( (((((((tak zwany komórki zejściowe nowotworu, w pewnym momencie zupełnie niezdolne do dalszych podziałów.Do pojawienia się w zdrowej tkance macierzystej komórki nowotworowej z jej zdolnością do samoodtwarzania się niezbędne są określone mutacje genetyczne. Nie są one jednak wystarczające do stworzenia klinicznie istotnego nowotworu. Przypuszcza się, iż w zdrowym organizmie stale powstają takie zmutowane komórki, które dzieląc się tworzą nowotworowy klon; nie mogą one jednak osiągnąć takiego stadium rozwojowego (etapy progresji), które stanowiłoby realne zagrożenie dla zdrowego organizmu. Warto pamiętać, iż wszystkie (zdrowe i nowotworowe) błyskawicznie dzielące się komórki wymagają znacząco więcej energii niż inne komórki, które skończyły cykl podziałów, muszą być obficiej odżywiane. jeżeli dowóz energii (substancji odżywczych, tlenu) jest niewystarczający, takie komórki muszą obumrzeć. I tak się właśnie dzieje w większości incydentów nowotworzenia.tak aby utrzymać się przy życiu, komórki nowotworowe powinny wytworzyć dodatkowe naczynia krwionośne ( zdarzenie angiogenezy), dzięki którym byłyby w stanie zapewnić sobie dostawę energii i pożywienia w odpowiedniej ilości. Lecz naczynia krwionośne nie mogą być zawieszone "w próżni", muszą mieć odpowiednią podporę, a więc zrąb łącznotkankowy. Musi powstać odpowiednia anatomiczna struktura, fizycznie wspierająca nowotwór.Wiadomo, iż częstotliwość podziałów komórek nowotworowych wyraźnie maleje wspólnie z ich oddaleniem się od naczynia krwionośnego, a więc od źródła energetycznego zasilania. Niedożywione komórki klonu nowotworowego obumierają. Do miejsca ich śmierci ściągają, tak jak w razie urazów, czy zapaleń - ustrojowi "sprzątacze" i "naprawiacze" - makrofagi, które pożerają martwe komórki klonu. Równocześnie, w celach naprawczych makrofagi indukują tworzenie się naczyń krwionośnych i tkanki łącznej, co oczywiście jest skwapliwie wykorzystane poprzez te komórki nowotworowe, którym powiodło się przeżyć.Pojawienie się nowych naczyń krwionośnych i łącznotkankowego zrębu podporowego jest początkiem rozwojowego etapu, w którym nowotwór odzywa się klinicznie naciekając otoczenie i tworząc przerzuty. Prędkość podziałów nowotworu, który pozyskał swoje unaczynienie, powiększa się aż dwudziestokrotnie.Rozwój guza nowotworowego prowadzi do wytworzenia substancji hamujących albo wręcz porażających układ immunologiczny. Te substancje to rozmaite cytokiny, które na domiar złego wywołują przewlekły stan zapalny ustroju i jego niedożywienie. Można więc rzec, iż złośliwy nowotwór przejmuje w znacznym stopniu pobór energii i pożywienia, mało pozostawiając organizmowi, z którego się wyłonił i wyemancypował