Owrzodzenia podudzi leczenie

Definicja OWRZODZENIA PODUDZI: Aż 37% Polaków jest zagrożonych przewlekłą niewydolnością żylną, która przyczynia się do powstawania owrzodzeń żylakowatych podudzi.Za przewlekłe uważane jest takie rany, które nie goją się poprzez długi czas i dochodzi w nich do przedłużenia okresu zapalnego. W samej ranie i jej okolicy powstają wówczas niepoprawne zmiany hamujące mechanizm gojenia. Przyczyn przewlekłych ran może być sporo i zdarzają się one dosyć regularnie.Jedną z przewlekłych, bolesnych i trudnych do wyleczenia ran są owrzodzenia podudzi, których mechanizm gojenia trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Występują one głównie u osób po 60. roku życia, lecz zdarzają się również u młodszych pacjentów. W razie 22% osób uskarżających się na tę uciążliwą dolegliwość wystąpiła ona przed 40. rokiem życia.Najczęściej owrzodzenia podudzi są następstwem przewlekłej niewydolności żylnej, a więc zaburzeń krążenia opierających na uszkodzeniu zastawek żylnych, która utrudnia przepływ krwi z kończyn dolnych do serca. Powiększa się ciśnienie w układzie żylnym, a nie leczone skutkuje uszkodzenia następnych zastawek i żył powierzchownych.określenie powody stworzenia owrzodzenia nie jest proste. Dotychczas przypuszczano, iż owrzodzenia goleni (podudzi) pochodzenia żylnego powstają wskutek zakrzepicy żył głębokich. Aktualnie uważane jest, iż schorzenie to może pojawić się w konsekwencji każdej dolegliwości żył, która przebiega z zastojem krwi, a więc powiększonym ciśnieniem żylnym.Na charakter i przebieg owrzodzenia nierzadko wpływa kilka przyczyn. W 75% przypadków owrzodzenia powstają wskutek przewlekłej niewydolności żylnej, w 8% - chorób tętnic, 3% - cukrzycy, a 2% - urazów. W 14% przypadków pochodzenie owrzodzeń ma inny charakter.Jak zapobiegać?W zapobieganiu i leczeniu bardzo pomocne jest pozbycie się nadwagi, bieganie, spacer, pływanie, jazda na rowerze, dobranie odpowiedniego, wygodnego obuwia. Należy również unikać dłuższego stania czy siedzenia, kąpieli w gorącej wodzie, masaży nóg, wyczynowego sportu, dźwigania ciężarów.istotnym elementem jest również leczenie uciskowa. Stanowi ona tak zwany złoty standard w leczeniu żylaków podudzi. Bazuje na zakładaniu pończoch lub podkolanówek elastycznych o stopniowanej sile ucisku albo elastycznych bandaży kompresyjnych. Rodzaj ucisku powinien być uzależniony od stopnia zaawansowania przewlekłej niewydolności żylnej.Pończochy elastyczne są wprawdzie lepiej akceptowane poprzez chorych od bandaży kompresyjnych, lecz skuteczniejsze są bandaże, w szczególności przy współistnieniu owrzodzenia.Przed terapią uciskową należy sprawdzić stan krążenia obwodowego. Ucisk u osoby z upośledzonym napływem tętniczym może gdyż doprowadzić do nasilenia niedokrwienia, martwicy skóry, a nawet zgorzeli. Dlatego także niezbędne jest oznaczenie parametru API i wykonanie USG naczyń żylnych i tętniczych sposobem Dopplera.Leczenie chirurgiczne i ogólneW wyniku chirurgicznego leczenia żylaków podudzi można uzyskać pomniejszenie nadciśnienia w żyłach powierzchownych na przykład poprzez wykonanie rekonstrukcji zastawek żył głębokich. Do metod chirurgicznego leczenia zaliczamy również safenektomię, stripping, krosektomię, flebektomię, obliterację. Niekiedy można wykorzystać skleroterapię, która bazuje na trwałym zamknięciu światła naczynia krwionośnego dzięki wstrzyknięcia odpowiedniego leku do niewydolnej żyły.równocześnie stosuje się ogólne leczenie farmakologiczne opierające na podawaniu leków naczyniowych, które mogą mieć różne działanie w zależności od stanu pacjenta i powody dolegliwości: poprawiają krążenie, rozszerzają naczynia krwionośne, zmniejszają agregację (zlepianie się) płytek krwi, a również stężenie fibrynogenu i odkładanie się fibryny w ścianach naczyń. Najczęściej zaleca się wtedy trokserutynę, diosminę, pentoksyfilinę, leki przeciwzakrzepowe i preparaty z kasztanowca zwyczajnego (dostępne bez recepty).Oczyszczenie i gojenie się ranyJak już wspomnieliśmy, w ranie przewlekłej, do której należą owrzodzenia podudzi, dochodzi do przedłużenia okresu zapalnego. By przyspieszyć gojenie się takiej rany, należy przywrócić naturalny mechanizm gojenia się poprzez zastąpienie mechanizmów zapalnych procesami tworzenia się tak zwany prawidłowej macierzy pozakomórkowej. Chodzi o przywrócenie równowagi czynników warunkujących poprawny mechanizm gojenia się.W startowym etapie leczenia owrzodzenia podudzi doktor stara się oczyścić ranę z superinfekcji (przy poważniejszych ranach niekiedy w tym celu wykorzystuje się interwencję chirurgiczną).Leczenie zakażenia rany powinno bazować głównie na leczeniu miejscowym (leczenie ogólne antybiotykami stosuje się rzadko). W celu oczyszczenia rany zaleca się: leki antyseptyczne, leki enzymatyczne albo nieenzymatyczne środki biologiczne.Jako środki antyseptyczne do oczyszczania owrzodzenia wykorzystuje się preparaty, które nie uszkadzają tworzącej się ziarniny: jodopowidon, preparat złożony Pigmentum Castellani, sól srebrową sulfadiazyny, metronidazol. Nie poleca się stosowania zieleni brylantowej, fioletu krystalicznego, chlorheksydyny, chloraminy, etakrydyny i wody utlenionej (H202), która ma wprawdzie działanie bakteriobójcze, lecz wpływa toksycznie na mechanizm angiogenezy, utrudniając tworzenie się nowych naczyń krwionośnych. Leki enzymatyczne oczyszczające owrzodzenie to klostridiopeptydaza, fibrolizyna, NU-gel.Gdy wokół owrzodzenia występuje stan zapalny tkanki podskórnej połączony z sporą bolesnością owrzodzenia, oprócz środków antyseptycznych doktor może zdecydować o leczeniu ogólnym antybiotykami o szerokim zakresie działania (wykonuje się wówczas wymaz i posiew z owrzodzenia). Antybiotyki zastosowane na powierzchnię owrzodzenia (tetracyklina, gentamycyna, chloramfenicol, neomycyna) opóźniają ziarninowanie, mogą drażnić powierzchnię owrzodzenia, błyskawicznie ulegają rozkładowi. Oprócz tego antybiotyki o działaniu miejscowym mogą przyczynić się do stworzenia oporności bakterii, działać toksycznie na tkanki, a również wywoływać uczulenia. W trakcie leczenia miejscowego unika się stosowania antybiotyków podawanych w leczeniu ogólnym.Niekiedy wykorzystuje się preparaty nieenzymatyczne oparte na żelach hydrokoloidowych i hydrożelach. W oczyszczaniu owrzodzeń powinno się podawać różne środki i zamieniać je w zależności od stanu rany i etapu gojenia.Jakie opatrunki?W leczeniu owrzodzeń nie zaleca się szablonowych opatrunków gazowych, bo utrudniają one gojenie się owrzodzenia, łatwo przemiękają, przylegają do rany, a ponadto ich zmienianie jest bolesne, skutkuje zrywanie strupa utworzonego już z nowych tkanek.W pierwszej fazie leczenia gojenie mogą ułatwiać nowoczesne opatrunki, które dzięki swej strukturze i nasączeniu odpowiednimi preparatami umożliwiają oczyszczenie rany. Pomagają usunąć tkankę martwiczą, która opóźnia tworzenie się ziarniny, chronią ranę przed zanieczyszczeniem i zakażeniem. Opatrunek może pozostać na powierzchni rany od 1-5 dni w zależności od ilości i rodzaju wydzieliny.następnym etapem gojenia się rany (po hemostazie, inicjalnym i późnym okresie zapalnym) jest tworzenie się ziarniny. Jest ona złożona z nowo utworzonych naczyń włosowatych "zawieszonych" pomiędzy włóknami kolagenu i niedojrzałej macierzy pozakomórkowej. Wypełnia ubytki tkanki, stanowi barierę przed bakteriami. by ziarnina nie przerastała brzegów rany, doktor może stosować przyżegania 5-10-procentowym roztworem azotanu srebra, mrożenie tlenkiem azotu, koagulację, laser, na krótko kremy z kortykosteroidami. Sposoby te jednak nie zawsze się wykorzystuje z racji na sposobność uszkodzenia ziarninującej tkanki u podstawy owrzodzenia.W celu uniknięcia przerostów ziarniny można także nałożyć pacjentowi dodatkowy opatrunek uciskowy albo aktywne, współpracujące z procesem gojenia półprzepuszczalne perforowane opatrunki aktywne. Ułatwiają one mechanizm angiogenezy, a więc tworzenia się nowych tkanek, umożliwiają wymianę gazową, zapewniają właściwą temperaturę i wilgotność, nie stanowią pożywki dla bakterii, a również wchłaniają wysięk. Stwarzają właściwe warunki do naturalnego gojenia się rany i umożliwiają narastanie zdrowej tkanki, jak również tworzą substancje żelowe na powierzchni owrzodzenia, które pochłaniają bakterie. Niektóre opatrunki zawierają dodatkowo środki odkażające (jodopowidon) albo antybiotyki ( na przykład framycetyna).Decyzję o tym, jaki opatrunek należy założyć w trakcie danego etapu gojenia się, powinien podejmować doktor, który dobiera ich rodzaj do stanu owrzodzenia, stopnia nawodnienia rany, jej głębokości i umiejscowienia.Podstawę terapii przewlekłych ran stworzonych wskutek owrzodzeń podudzi stanowi kompresja (leczenie uciskowe), która minimalizuje obrzęk tkanki podskórnej, przepuszczalność naczyń i mechanizmy wykrzepienia.Gdy inne sposoby leczenia zawodząJedną z metod leczenia owrzodzeń jest interwencja chirurgiczna polegająca ( na przykład na wykonaniu przeszczepu skóry. Dokonuje się jej wtedy, gdy owrzodzenia te mają sporą powierzchnię, a inne sposoby leczenia zawiodły. doktor może zdecydować się na wykorzystanie autoprzeszczepów, alloprzeszczepów, a również materiałów stworzonych wskutek tak zwany inżynierii tkankowej, które są zbliżone do ludzkich tkanek (wyhodowanych materiałów tkankowych albo preparatów zawierających ludzką skórę). Zabiegi te wymagają jednak długookresowych przygotowań, mogą stwarzać prawdopodobieństwo zakażenia i sposobność nawrotów owrzodzeń. Są bardzo kosztowne, a ich zastosowanie ograniczone.W fazie badań i eksperymentów znajdują się tak zwany czynniki wzrostowe, które - jak się przypuszcza - mogą przyspieszać gojenie się rany. Płytkowe czynniki wzrostowe znalazły już wykorzystanie w leczeniu owrzodzeń stopy cukrzycowej (Regranex gel).Opatrunki na trudno gojące się rany TIELLE - hydropolimerowy opatrunek samoprzylepny INADINE - poliwinylopirolidonowy opatrunek jodowy FIBRACOL - opatrunek kolagenowo-alginianowy ACTISORB Plus - opatrunek z węglem aktywowanym i srebrem NU-GEL - hydrożel z alginatami do autolitycznego oczyszczania ran Czy wiesz, iż...Badania wykazały, iż gojenie przewlekłych ran przebiega szybciej, gdy ich powierzchnia jest wilgotna. skutkuje to przyspieszenie leczenia aż o 50%