Pokrzywka leczenie

Definicja POKRZYWKA: Wspólną właściwością wszystkich odmian pokrzywki są wykwity pierwotne - bąble pokrzywkowe, które mogą mieć różne kształty i rozmiary.Reakcję skóry na zadziałanie czynników o różnorodnym podłożu tytułujemy pokrzywką (z łaciny nazwa urticari pochodzi od nazwy pokrzywy zwyczajnej - urtica dioica). Nie stanowi ona jednolitego zespołu chorobowego, wyróżnia się sporo jej odmian. Bąble i świąd Bąbel pokrzywkowy powstaje wskutek obrzęku okołonaczyniowego zlokalizowanego w skórze właściwej. Przypomina zmiany skórne po oparzeniu pokrzywą: ma strome brzegi, płaską powierzchnię, zabarwienie różowe albo porcelanowobiałe. Bąble mogą mieć rozmaite wymiary (od kilkumilimetrowych do obejmujących rozległe powierzchnie - tak zwany pokrzywka olbrzymia) i kształty (okrągłe, owalne, festonowate, przypominające różne figury). Ich liczba i umiejscowienie są również zmienne. Charakterystyczny jest mocny świąd bąbli.Wykwity pokrzywkowe powstają błyskawicznie, utrzymują się zazwyczaj od kilku do kilkunastu godz. i ustępują bez śladu. Jeśli utrzymują się kilka dni albo dłużej, mówimy o pokrzywce przetrwałej. Gdy obrzęk dotyczy głębiej położonej tkanki podskórnej, mamy do czynienia z obrzękiem Quinckego. Może on występować w formie izolowanej albo w skojarzeniu z pokrzywką. Jego symptomy to nasilone obrzmienia skóry, najczęściej na wargach, w rejonie oczodołów, narządów płciowych, na dłoniach i stopach. Mają one nieraz monstrualne wymiary. Nie wywołują świądu, utrzymują się zazwyczaj kilka do kilkunastu godz..Wysiewom bąbli pokrzywkowych nierzadko towarzyszą inne symptomy: obrzęk języka, głośni i krtani (mogące wywołać śmierć z uduszenia), napad duszności podobny do występującego w astmie oskrzelowej, choroby żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka), obrzęki i bolesność stawów, przyrost temperatury ciała ( tak zwany gorączka pokrzywkowa), spadek ciśnienia krwi. Ostre i przewlekłe Jeżeli pokrzywka trwa nie dłużej niż 6 tygodni, tytułujemy ją ostrą (dotyczy dzieci i dorosłych). Ma ona zazwyczaj podłoże alergiczne, występuje najczęściej, lecz z racji na krótki przebieg jest w miarę rzadko leczona. Czynnikami ją wywołującymi są: pokarmy (owoce, w szczególności egzotyczne, warzywa, ryby, kraby, ostrygi i inne "owoce morza", przyprawy), leki, surowice, alergeny wziewne. W razie alergii na pokarm symptomy pokrzywki pojawiają się zazwyczaj w kilka godz. po spożyciu uczulającej potrawy. Czas ( tak zwany wysiewu wynosi na ogół od kilkunastu godz. do kilku dni. Regularnie towarzyszą temu bóle brzucha, nudności, wymioty i biegunka.Pokrzywka przewlekła (rzadsza niż ostra) trwa powyżej 6 tygodni i dotyczy w pierwszej kolejności dorosłych. Częściej także system jej powstawania nie jest alergiczny. Jeśli jednak spowodowana jest uczuleniem, to alergeny są zazwyczaj pokarmowe albo wziewne. Nierzadko alergeny są wewnątrzpochodne, tzn. powiązane na przykład z ogniskami zakaźnymi wewnątrzustrojowymi (nie wyleczone zęby, przewlekłe zapalenia migdałków podniebiennych, zatok okołonosowych, przydatków u kobiet), ze schorzeniami przewodu pokarmowego (robaczyce, drożdżyca). Zdarzają się także przypadki uczulenia na swoje hormony, na przykład progesteron. Pokrzywkę tego typu mogą wywoływać również czynniki psychiczne.Częstą powodem pokrzywki przewlekłej są także leki. Najczęściej przyczyną tego jest ( tak zwany nietolerancja. Odpowiednikiem może być pokrzywka aspirynowa spowodowana kwasem acetylosalicylowym. Również inne niesterydowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe i środki konserwujące i barwiące żywność (benzoesany, barwniki azowe), jak także niektóre preparaty służące w narkozie, kontrastowe preparaty rentgenologiczne mogą być powodem tej pokrzywki.Wśród pokrzywek przewlekłych można wyodrębnić pokrzywkę przewlekłą przerywaną (okresy wysiewów bąbli pokrzywkowych przerywane są okresami bezobjawowymi) i pokrzywkę przewlekle nawracającą (jej symptomy występują prawie stale, lecz mają zmienną intensywność). Inne odmiany Pokrzywka spowodowana mechanicznie (nazywana również wywołaną lub dermografizmem) powodowana jest mocnym potarciem albo uciskiem. Bąble pokrzywkowe są tu linijne lub plackowate, mogą pojawiać się na przykład w miejscu ucisku bielizny, na pośladkach po dłuższym siedzeniu, na dłoniach po noszeniu ciężkiej torby. Patogeneza powstawania zmian nie jest w pełni wyjaśniona. Pojawienie się dolegliwości jest regularnie poprzedzone chorobami zakaźnymi, wstrząsami psychicznymi. Zmiany pokrzywkowe utrzymują się kilkanaście min. albo kilka godz.. regularnie wykwity pokrzywkowe po pewnym czasie pojawiają się również w miejscach, które nie były uciskane. Dolegliwość trwa długo, niekiedy sporo lat. Pokrzywka kontaktowa może być alergiczna i niealergiczna; symptomy dolegliwości są tu takie same. Zmiany pokrzywkowe powstają w miejscach zetknięcia się z czynnikiem uczulającym i występują w kilkanaście min. po kontakcie z nim. Pokrzywka kontaktowa spowodowana jest najczęściej sierścią zwierząt, roślinami (cytrusy, niektóre rośliny ozdobne), pokarmami (kartofle, szparagi, cebula, ryby, papryka, seler), niektórymi lekami. Do tej odmiany pokrzywki zaliczamy również odczyny po ukąszeniach owadów. U osób bardzo wrażliwych na jady owadów pokrzywka kontaktowa może przybrać nasiloną, uogólnioną postać, aż do wstrząsu anafilaktycznego włącznie. Pokrzywki fizykalne spowodowane są czynnikami termicznymi i świetlnymi.Pokrzywkę z zimna skutkuje raczej spadek temperatury - chorzy reagują na wyjście z domu zimą, na nagłe ochłodzenie ciała latem, spowodowane na przykład skokiem do jeziora. Patomechanizm powstawania tej odmiany pokrzywki może być alergiczny i niealergiczny. Pokrzywka cieplna jest bardzo rzadką odmianą powstającą po miejscowym ogrzaniu skóry do temperatury 38-43 oC poprzez 5 do 10 min.. Pokrzywka świetlna powstaje pod wpływem promieni słonecznych o różnej długości fal. Bąble pojawiają się w kilka min. po naświetlaniu, również w miejscach osłoniętych ubraniem, utrzymują się kilka godz.. Pokrzywka cholinergiczna spowodowana jest nadwrażliwością na acetylocholinę (substancja wydzielana między innymi poprzez włókna nerwowe gruczołów potowych). Ta nadwrażliwość skutkuje, iż w momencie spocenia dochodzi do szybkiego wysiewu zazwyczaj bardzo licznych i drobnych bąbli pokrzywkowych, które utrzymują się krótko. Zmiany nawracać mogą poprzez sporo lat. Sytuacjami wyzwalającymi pokrzywkę cholinergiczną może być spocenie wywołane wysiłkiem fizycznym, spożywaniem posiłków, emocjami. Te postaci pokrzywek występują rzadziej. Ustalić przyczynę Rozpoznanie pokrzywki nie jest trudne, lecz problemem staje się regularnie określenie jej powody. Np. w około 50-60% pokrzywek przewlekłych nie udaje się stwierdzić czynników wywołujących (nazywa się je pokrzywkami samoistnymi, o nieznanej etiologii).Bardzo ważne jest zgromadzenie od pacjenta dokładnego wywiadu, a następnie wykluczenie istnienia wewnątrzustrojowych ognisk zakażenia (potrzebne są badania dodatkowe, konsultacje specjalistyczne). W razie podejrzenia tła alergicznego dolegliwości należy wykonać testy: RAST I ELISA wykrywające w surowicy krwi przeciwciała skierowane przeciwko konkretnym alergenom. Istnieją standardowe zestawy alergenów, z którymi wykonuje się to badanie (pyłki, roztocza, sierść zwierząt, pokarmy, niektóre leki); testy eliminacji (wyłączanie podejrzanych alergenów) albo prowokacji (ekspozycji na dany alergen). w razie pokrzywki aspirynowej stosuje się początkowo ścisłą dietę złożoną z ziemniaków i ryżu, a następnie podaje we wzrastających dawkach kwas acetylosalicylowy. Podobnie wykonuje się doustne testy prowokacji z innymi alergenami o charakterze pokarmowym. W pokrzywce mechanicznej, cholinergicznej i w pokrzywkach fizykalnych wykorzystuje się odpowiednie próaby prowokacyjne (ściśle określone oziębienie, ogrzanie, ucisk, wysiłek fizyczny czy także naświetlanie). Wszystkie testy mające na celu wywołanie symptomów pokrzywki powinny być realizowane w warunkach umożliwiających - w przypadku wystąpienia uogólnionego odczynu - udzielenie natychmiastowej specjalistycznej pomocy (najlepiej w szpitalu). Jak leczyć? W leczeniu pokrzywki najkorzystniejsze byłoby odizolowanie pacjenta od czynnika wywołującego chorobę, co nie zawsze jest możliwe. W niektórych sytuacjach można odczulać dzięki wstrzykiwania min., wzrastających dawek alergenu. Czasami w pokrzywkach fizykalnych ( na przykład z zimna) można odczulać pacjenta etapowo, przyzwyczajając go do ekspozycji na zimno małych odcinków skóry.W większości przypadków istnieje jednak konieczność stosowania leków odczulających, czasami uspokajających. Decyzja o wyborze leku należy do lekarza prowadzącego. W pokrzywkach ostrych o podłożu pokarmowym oprócz leków odczulających podaje się środki przeczyszczające. Leczenie pokrzywki przewlekłej wymaga regularnie od chorego wiele cierpliwości i samodyscypliny, w szczególności w przypadku konieczności stosowania diety. Pełne zaufanie do lekarza prowadzącego i ścisłe przestrzeganie jego zaleceń daje szansę wyleczenia z tego typu choroby.Pamiętajmy, iż żadnej pokrzywki nie wolno bagatelizować. Zawsze należy pamiętać o niebezpieczeństwie wystąpienia obrzęku głośni i krtani. . w razie, gdy: bąble pojawiają się na twarzy, dochodzi do obrzęku warg, chory ma uczucie, iż jego język jest drętwy i spory, pojawia się nawet niewielka duszność - trzeba bezzwłocznie udać się na pogotowie czy do szpitala, by doktor mógł udzielić natychmiastowej pomocy. Wstrząs anafilaktyczny Silna reakcja na czynnik wywołujący pokrzywkę może (czasami) doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Jest on rezultatem mechanizmów o podłożu alergicznym, powodujących pojawienie się symptomów ze strony skóry, błon śluzowych, przewodu pokarmowego, dróg oddechowych (aż do zatrzymania oddechu), układu sercowo-naczyniowego (częstoskurcz, spadek ciśnienia tętniczego krwi, ustanie pracy serca). Życie chorego może uratować błyskawicznie udzielona specjalistyczna pomoc. "Żyjmy dłużej" 5 (maj) 2000