Serce - sprawa narodowa leczenie

Definicja SERCE - SPRAWA NARODOWA: Panie Profesorze, dolegliwości układu krążenia od kilkudziesięciu lat są głównym i wciąż aktualnym problemem zdrowotnym populacji dorosłych Polaków... Koniecznie przeczytaj: Jak przeżyć zawał Rzeczywiście, tak jest. Pomiędzy 1960 r. a 1991 r. w Polsce mieliśmy narastającą epidemię chorób układu krążenia. W dziedzinie tych chorób głównym zabójcą Polaków była dolegliwość wieńcowa, która zresztą nadal pozostaje główną powodem zgonów. Na wykresie ukazującym powody umieralności Polaków krzywa pnąca się ostro do góry wskazuje, iż dolegliwości układu krążenia w 1960 r. stanowiły ok. 27% przyczyn zgonów, z kolei w 1991 r. liczba ta się podwoiła i wynosiła 52,7% przy wyraźnej tendencji do zmniejszania umieralności z innych przyczyn. Reasumując, Polska była obszarem inwazji chorób układu krążenia i łącznie z chorobami nowotworowymi i wypadkami, urazami i zatruciami, te trzy ekipy przyczyn były odpowiedzialne za powyżej 75% wszystkich zgonów w Polsce.Wskaźniki były alarmujące. Np. badania prowadzone poprzez Światową Organizację Zdrowia wykazały, iż w 1990 r. odnotowano u nas najwyższą na całym świecie umieralność mężczyzn na skutek zawału serca. Na terenie Warszawy umieralność przedszpitalna i szpitalna wynosiła w tym roku w granicach aż 60%. Tak więc pacjent z zawałem serca miał tylko 40% szans na uratowanie życia. W dodatku służba zdrowia w dziedzinie leczenia chorób układu krążenia, zarówno kardiologii, jak i kardiochirurgii, była absolutnie nie przygotowana do zwalczania tej wielkiej epidemii.Działo się to w wypadku, gdy w innych państwach, takich jak Stany Zjednoczone, Finlandia, Szkocja, w których również wcześniej była wysoka zachorowalność i umieralność na skutek chorób układu krążenia, liczba tych przypadków malała coraz bardziej.aktualnie przypadek etapowo się poprawia. W 1993 r. w Polsce dolegliwości układu krążenia stanowiły już 38% wszystkich zgonów mężczyzn i 34% wszystkich zgonów kobiet w średnim wieku. Pomniejszyła się również śmiertelność szpitalna na skutek dolegliwości niedokrwiennej serca. Jednak chociaż umieralność na skutek chorób układu krążenia została zahamowana, niepokojąco wzrasta liczba nagłych zgonów. W Polsce pośrodku ostatnich 10 lat wzrosła ona trzykrotnie (na terenie Warszawy siedmiokrotnie). Te nagłe zgony są najczęściej wywołane chorobą wieńcową. Od dawna wiadomo, iż kobiety rzadziej niż mężczyźni zapadają na chorobę wieńcową, a jeżeli już na nią chorują, są to od mężczyzn przynajmniej 10 lat starsze. Czy zawał ma płeć? - Czy ta przypadek przyczyniła się do opracowania Narodowego Programu Ochrony Serca?by zahamować niepokojącą tendencję lawinowego narastania chorób układu krążenia, w 1990 r. opracowano program zapobiegania tym chorobom i ich zwalczania, który nazwano Narodowym Programem Ochrony Serca (NPOS). W jego przygotowaniu brało udział sporo instytucji, a w pierwszej kolejności Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Instytut Kardiologii w Warszawie, Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego i inne towarzystwa naukowe. W 1993 r. program został zatwierdzony poprzez Sejm i działa do tej pory. Poczytaj o nadciśnieniu tętniczym Przygotowano również założenia NPOS na lata 2000-2004 i przedstawiono je do zatwierdzenia Ministerstwu Zdrowia, które przeznaczyło środki finansowe na jego realizację w 2000 r.- Które czynniki mają decyzyjny wpływ na zachorowalność na dolegliwości układu krążenia? Czy rzeczywiście nasz styl życia odgrywa tak ważną rolę?Na zachorowalność na dolegliwości układu krążenia ma wpływ sporo przyczyn. Czynniki genetyczne obciążają nas jedynie w granicach 5-10%. Pewną rolę odgrywają również czynniki zewnętrzne, takie jak zanieczyszczenie środowiska ( ok. 10%) czy stres (około 20%). Chodzi tu nie tylko o tak zwany stres dnia codziennego, który zwykle nie przekracza progu szkodliwości dla człowieka, a oprócz tego przeważnie działa krótko i potrafimy go opanować. Istotne jest wpływ tak zwany sporych stresów, "psychospołecznych", spowodowanych na przykład poprzez ogromne migracje ze wschodu na zachód po wojnie czy ze wsi do miasta, a również masowe bezrobocie. Wpływają one na spore ekipy socjalne w sposób długookresowy, mają znaczące nasilenie i wywołują kłopoty ze zdrowiem i powiększoną zapadalność na chorobę wieńcową.Największe znaczenie, ponieważ w ( ok. 50%, ma styl naszego życia. Dlatego tak istotna jest promocja zdrowia, która bazuje na przekazywaniu społeczeństwu informacji dotyczących określonego, prozdrowotnego zachowania. Jeśli ono jest niewłaściwe, w ważny sposób pogarsza nasz stan zdrowia i wywołuje dolegliwości układu krążenia. Czynniki zagrożenia to w pierwszej kolejności: palenie papierosów, nadciśnienie, brak ruchu, picie zbyt dużej ilości alkoholu, niewłaściwe odżywianie, wysoki poziom cholesterolu we krwi, stres.- Czyli jemy zbyt wiele i nieodpowiednie produkty żywnościowe.... Słodka pomoc - Miód w chorobach serca w pierwszej kolejności spożywamy zbyt wiele tak zwany pustych kalorii (pochodzących z cukrów czy tłuszczów). Odsetek kalorii płynących z tłuszczów nie powinien przekraczać 30%, a w naszym pożywieniu jest on znacząco wyższy. oprócz tego tłuszcze, które są w najwyższym stopniu skondensowanym nośnikiem energii, powinny mieć odpowiedni skład jakościowy. W Polsce jeszcze zbyt sporą rolę odgrywają tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, takie jak masło, smalec, wieprzowina, podroby, kiełbasy. W rezultacie jemy zbyt wiele potraw zawierających złe tłuszcze i wysoki odsetek cholesterolu, co sprzyja niekorzystnym przemianom w organizmie. Zbyt niewiele w relacji do ludzi z innych krajów spożywamy wytwórów zawierających kwasy tłuszczowe wielonienasycone, które znajdują się w pierwszej kolejności w tłuszczach roślinnych - olejach i oliwie z oliwek - i pochodzących z ryb. Kiedyś przypadek ekonomiczna Polski nie sprzyjała możliwości wyboru, a oleje roślinne wytwarzane wówczas zawierały wiele szkodliwego kwasu erukowego. ..aktualnie przypadek w sporym stopniu poprawiła się i na rynku żywnościowym pojawiło się sporo dobrych olejów, oliwa i miękkie margaryny.Polacy w dalszym ciągu jedzą zbyt niewiele jarzyn i owoców. W Stanach Zjednoczonych dość inicjalnie zorientowano się, iż spożywanie jarzyn i owoców sprzyja zdrowiu. Tam także powstało znane hasło: "5 x na dzień jarzyny i owoce". Świeże owoce, surowe jarzyny i dobrze przetworzone soki zawierają witaminy i cenne przeciwutleniacze wpływające korzystnie na metabolizm ustroju. Znane jest również hasło: "Miażdżyca boi się zielonych liści". Na szczęście, jesteśmy w dobrym położeniu, bo Polska jest znakomitym producentem, a nawet eksporterem wielu owoców i jarzyn, które są w naszym państwie dosyć niedrogie.- istotna jest również nasza aktywność fizyczna... Coraz więcej osób żyje w sposób niewłaściwy z punktu widzenia aktywności fizycznej. Urzędnicy, osoby nie pracujące fizycznie to ludzie, którzy powinni mniej jeść i dbać o ruch. Niska aktywność fizyczna nie stymuluje mechanizmów metabolicznych w organizmie, co utrudnia spalanie tłuszczów, zbędnych kalorii i cholesterolu. Efektem jest coraz powszechniejsza nadwaga, a nawet otyłość (nadwaga występuje u ((około 70% polskiego społeczeństwa). Nadwaga dosyć regularnie łączy się z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, wskutek czego pojawia się później cukrzyca (w ekipie osób otyłych częściej niż w innych). Otyłość powiększa również prawdopodobieństwo stworzenia nadciśnienia tętniczego, które może być powodem udaru mózgowego.W XVII w. Wojciech Oczko, którego uważamy za ojca polskiej promocji zdrowia, sekretarz Stefana Batorego i doktor Zygmunta III, stwierdził: "Wszystkie leki wspólnie wzięte nie są tak dobre jak ruch. z kolei ruch może zastąpić wszystkie leki".- Panie Profesorze, jak to się dzieje, iż w naszym organizmie dochodzi do zawału serca?Układ krążenia można podzielić na dwie części: układ tętniczy (którym przepływa utlenowana krew z płuc i serca do odpowiednich narządów) i układ żylny (krew płynie od narządów do serca i płuc). Serce bije przeciętnie 70 razy na minutę, wykonując 100 tys. skurczów na dzień i pompując na dzień 7 ton krwi. ??by dobrze wykonywać własne trudne zadanie, mięsień serca musi być odpowiednio utlenowany i odżywiany. mechanizm ten dzieje się dzięki krwi, która przepływa przez prawą i lewą tętnicę wieńcową odchodzące od aorty, a te natomiast podzielone są na mniejsze tętniczki oplatające serce jak wieniec.Miażdżyca skutkuje zwężenie tych tętnic. Narastająca blaszka miażdżycowa w ścianie tętnicy utworzona między innymi ze złogów cholesterolu może pęknąć. Wtedy w tym miejscu powstaje zakrzep, który blokuje przepływ krwi. Utrudnia to jej dopływ do fragmentu mięśnia sercowego, który tętnica odżywia, i w rezultacie dochodzi do zawału serca, tj. martwicy ograniczonego obszaru mięśnia komory w wyniku niedokrwienia.Oprócz zawału serca dolegliwość może ujawnić się w sposób mniej dramatyczny. Gdy zwężenie tętnicy wieńcowej sięga 70%, lecz nie ma zamknięcia światła tętnicy zakrzepem, występują przejściowe symptomy niedokrwienia, najczęściej w trakcie wysiłku, gdy serce kurczy się częściej i mocniej i wymaga więcej krwi i tlenu niż w okresie spoczynku. Najczęstszym symptomem dolegliwości wieńcowej jest ból serca pojawiający się zazwyczaj w trakcie wysiłku. Chory szybciej się męczy. Niekiedy ważne zwężenia tętnic wieńcowych mogą być bezobjawowe. Dowodem na to były badania amerykańskich żołnierzy, którzy zginęli w trakcie wojny koreańskiej i objawów wietnamskiej, a przedtem nie mieli symptomów dolegliwości mimo 70% zwężenia tętnic wieńcowych.- Jakie symptomy powinny nas zmusić do natychmiastowego działania? Które mogą zwiastować stan przedzawałowy związany z zaawansowaną miażdżycą i zawał?Dla chorych z zaawansowaną miażdżycą tętnic wieńcowych charakterystyczne są bóle w rejonie mostka z promieniowaniem do lewej ręki. Niepokój powinny budzić bóle w klatce piersiowej i lewej ręce, które pojawiają się przez wzgląd na wysiłkiem ( jeżeli nie to jest ból stawów czy mięśni). Ten ból zresztą zwykle błyskawicznie ustępuje po przerwaniu wysiłku. ( jeżeli mimo bólu chory nie przerwie wysiłku, przypadek może stać się niebezpieczna.Groźne symptomy świadczące o zawale serca to ból serca o sporym natężeniu, który nagle pojawia się za mostkiem, a więc w środku klatki piersiowej. Jest piekący, palący, rozrywający, promieniuje najczęściej do lewej ręki i szyi. Kiedy ból nie ustępuje, trwa powyżej 20 min. i jest połączony z lękiem, należy działać natychmiast i wezwać pogotowie ratunkowe.- Jak wówczas pomóc choremu? ( jeżeli chory czuje nasilony ból czy ucisk w piersiach z dusznością, lękiem, nie należy czekać, tylko natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, bo może nastąpić nagły zgon! w trakcie oczekiwania na lekarza choremu można podać nitroglicerynę, rozpiąć uciskające ubranie, wpływać uspokajająco. Główne jest jednak jak najszybsze dotarcie do szpitala!Zgon może nastąpić w konsekwencji zaburzenia rytmu serca, gdyż niedokrwione serce jest podatne na wystąpienie migotania komór (najczęstszej powody nagłego zgonu). Jeśli pacjent jest w szpitalu bądź w karetce, stosuje się mu tak zwany defibrylację elektryczną, która przerywa migotanie. W szpitalu można zapobiegać migotaniu komór, a ? ( jeżeli nastąpiło nagłe zatrzymanie krążenia, zreanimować chorego. Takie pierwsze reanimacje zaczęliśmy przeprowadzać w Polsce w 1965 r. w Akademii Medycznej w Warszawie. Odtąd wykonuje się je w naszym państwie na szeroką skalę, ratując sporo istnień ludzkich.- Dlaczego migotanie komór jest tak bardzo niebezpieczne?Jak już wspomniałem, serce człowieka bije w stanie spoczynku ( ok. 70 razy na minutę. z kolei w trakcie migotania komór częstość powiększa się do powyżej 400 razy na minutę, wskutek czego natychmiast przestaje ono spełniać własną funkcję pompy. W normalnych warunkach serce pracuje często w określony sposób: na początku kurczą się przedsionki, później komory, wskutek czego krew jest wyciskana do aorty i tętnicy płucnej. z kolei w trakcie migotania komory są pobudzane z wielką częstością od 400 do 600 razy na minutę, co wywołuje jedynie drżenia ścian komory, a więc niesynchroniczne migotanie fragmentów serca, wskutek czego jego robota ustaje. Chory traci przytomność i ? ( jeżeli pomoc nie nadejdzie pośrodku 3 min., umiera.Dzięki defibrylatorowi (aparatowi, który dzięki prądu przerywa migotanie) można takiego chorego zreanimować; regularnie jedno przyłożenie prądu elektrycznego skutkuje przerwanie migotania. Na szczęście, w naszym państwie defibrylatory mają już wszystkie szpitale. Karetki pogotowia w razie podejrzenia zawału serca powinny dostarczyć chorego do szpitala. Taki defibrylator powinny mieć również wszystkie karetki pogotowia. Niestety, w Polsce - w odróżnieniu do Zachodu - znajdują się one tylko w karetkach reanimacyjnych.- Dlaczego jeszcze tak istotne jest szybkie dostarczenie chorego do szpitala? zazwyczaj największe opóźnienie w ratowaniu pacjenta w trakcie zawału skutkuje on sam, myśląc, iż ból mu przejdzie. Okazuje się, iż aż ( ok. 30% chorych umiera na zawał serca, zanim znajdzie się w szpitalu.Natychmiastowe dostarczenie chorego do szpitala jest bardzo istotne również dlatego, gdyż lekarze mogą wtedy błyskawicznie rozpuścić zakrzep zatykający tętnicę wieńcową i udrożnić ją. ? ( jeżeli zakrzep zostanie rozpuszczony pośrodku godziny od wystąpienia bólu zawałowego, śmiertelność obniża się aż o 50%; po 2 godzinach - o 30%. Tak więc im szybciej chory znajdzie się w rękach kardiologów, tym skuteczniejsze działanie tych leków. ...aktualnie na świecie istnieje ( ok. 10 bardzo dobrych leków rozpuszczających zakrzep. Należy do nich na przykład streptokinaza, lek zawierający substancję produkowaną poprzez bakterie, a również tkankowy aktywator plazminogenu. W Polsce we wszystkich szpitalach najczęściej stosuje się streptokinazę, bo tkankowy aktywator plazminogenu jest bardzo drogi.Mam nadzieję, iż dzięki promocji zdrowia stosowanej od dzieciństwa do późnych lat życia człowieka uda się zmniejszyć zachorowalność na dolegliwości układu krążenia, a w szczególności chorobę wieńcową. Rozwój medycyny na świecie i dostrzegalny rozwój polskiej kardiologii i kardiochirurgii pozwoli na dostęp do nowoczesnych, bardziej efektywnych metod leczenia znacząco większej rzeszy chorych, co spowoduje obniżenie śmiertelności w Polsce wywołanej chorobami układu krążenia. Takie jest zresztą główne zadanie Narodowego Programu Ochrony Serca, dzięki któremu zaczęto już odnotowywać optymistyczne tendencje w naszym państwie.- Bardzo dziękuję Panu Profesorowi za rozmowę. *** Kompleksowy artykuł o chorobach serca *** Czynniki ryzyka Czynniki ryzyka powodujące dolegliwości układu krążenia wynikają w pierwszej kolejności ze szkodliwego dla człowieka stylu życia. To są: palenie papierosów, otyłość, brak ruchu, niewłaściwe odżywianie ( między innymi przejadanie się, nadmiar tłuszczów zwierzęcych, zbyt mała liczba tłuszczów roślinnych, zbyt niewiele warzyw i owoców), a również nadciśnienie, podwyższony poziom cholesterolu we krwi. Amerykańskie badania przeprowadzane pośrodku 50 lat na populacji mieszkańców małego miasteczka w stanach zjednoczonych ameryki, wykazały, iż ? ( jeżeli nie ma żadnego czynnika ryzyka, na chorobę wieńcową i miażdżycę zapada tylko niewielki odsetek ludzi. Jeden czynnik, na przykład nadciśnienie tętnicze, podwyższa to ryzyko znacząco. Gdy współistnieją dwa czynniki ryzyka, jak palenie papierosów i nadciśnienie tętnicze, wówczas palenie papierosów podwaja szkodliwość tego drugiego czynnika. ? ( jeżeli na organizm działa kilka szkodliwych czynników ( na przykład pięć), to na 1000 mężczyzn po 8 latach 700 z nich będzie miało chorobę wieńcową na skutek kumulacji tych czynników. Największe ryzyko zachorowania na chorobę serca ( w pierwszej kolejności chorobę wieńcową) następuje wtedy, kiedy oddziałuje na nas dwa i więcej czynników ryzyka. Z badań Instytutu Kardiologii wynika, iż umiarkowane ryzyko dotyczy 17% populacji, z kolei wysokie zagrożenie obejmuje powyżej 40% Narodowy Program Ochrony Serca (NPOS) Narodowy Program Ochrony Serca objął 3 fazy działania: moment 1993-96 r. - wdrożenie promocji zdrowia, uruchomienie nowych ośrodków i poprawa organizacji i wyposażenia dotychczas działających; moment 1996-99 r. - szerzenie promocji zdrowia, poprawa dostępności nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Obniżenie zachorowalności i śmiertelności; moment 2000-2004 r. - wprowadzenie zasad promocji zdrowia w całym społeczeństwie, osiągnięcie średnich europejskich parametrów dostępności świadczeń. Ma on 3 cele strategiczne: Powiększenie aktywności w dziedzinie promocji zdrowia i prewencji pierwotnej chorób układu krążenia - co spowoduje pomniejszenie zachorowalności w szczególności w dziedzinie dolegliwości wieńcowej. Poprawa dostępności do nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych (takich jak koronarografia, angioplastyka wieńcowa, wszczepianie aby-passów) w celu obniżenia śmiertelności w chorobach układu krążenia, a ( w pierwszej kolejności w chorobie wieńcowej. Podjęcie badań naukowo-wdrożeniowych mających na celu monitorowanie zdrowotności społeczeństwa, ocenę skutków wprowadzonych programów, szerokie wdrażanie nowych metod diagnostyki i leczenia dolegliwości wieńcowej. Działalność NPOS jest finansowana z pieniędzy budżetowych zatwierdzanych poprzez komisję sejmową. powody umieralności w Polsce W latach 1960-1991 umieralność na skutek chorób układu krążenia wzrosła z 27% do 52,7%. Od 1991 r. obserwujemy po raz pierwszy tendencję do redukcji umieralności na skutek chorób układu krążenia - do poniżej 50%. Tendencję wzrostową wykazywała również umieralność na skutek nowotworów: z 10% w 1960 r. do 18,8% w 1990 r. Wzrosła umieralność na skutek wypadków i zatruć: w 1966 r. - 5,7%, 1999 r. - 7,7%, a obniżyła się umieralność wywołana infekcjami z 8,7% do 0,8%, a również innymi powodami: z 36% do16% Czy wiesz, iż... Do 60. roku życia na chorobę wieńcową choruje więcej mężczyzn niż kobiet. Miażdżyca u kobiet zaczyna się o 10 lat później niż u mężczyzn, bo chroni je bariera hormonalna. przypadek ta wymienia się na niekorzyść kobiet po menopauzie. Badania Polaków Z badań Instytutu Kardiologii w Warszawie wynika, iż: najpierw lat 80. papierosy paliło 60% Polaków (mężczyzn), w 1980 r. - ( ok. 50%, a w 1997 r. - ( ok. 40% (proc. palących kobiet jest nieco mniejszy - (((około 30%, lecz ich liczba nie maleje); podwyższony poziom cholesterolu stwierdzono u ((((około 70% populacji - zarówno mężczyzn, jak i kobiet; nadciśnienie tętnicze ma 30% mieszkańców naszego państwie ( (((((około 7 mln), z czego połowa o tym nie wie. Słowniczek: KORONAROGRAFIA - badanie kontrastowe tętnic wieńcowych przez cewnikowanie serca, które ma na celu wykrycie zwężeń tętnic stwarzających niebezpieczeństwo zawału.ANGIOPLASTYKA - poszerzenie zwężeń tętnic wieńcowych dzięki cewnika z balonikiem realizowane w celu udrożnienia zwężonej albo zamkniętej zakrzepem tętnicy.STENTY - specjalne spirale, które umieszcza się w zwężonej tętnicy wieńcowej w trakcie zabiegu angioplastyki, ???by zapobiec nawrotom zwężeń