Zakażenia XXI wieku leczenie

Definicja ZAKAŻENIA XXI WIEKU: Nawet zakładając rewolucyjne odkrycia w zakresie medycyny i innych nauk, nie można przyjąć, iż wyeliminujemy drobnoustroje. Człowiek jest skazany na życie z nimi. Zakażenia szpitalne będą zawsze nieodłącznym elementem funkcjonowania szpitali, nawet tych najlepszych. Badania prowadzone nad wirusami mogą stać się fundamentem istotnych odkryć w zakresie medycyny w XXI w.- Jesteśmy już u progu XXI w., który nie tak dawno był jeszcze tematem futurystycznych wizji. Czy w nowym stuleciu pojawią się skuteczne leki na trapiące nas dolegliwości zakaźne, czy także wystąpią nowe, nie znane dotąd zagrożenia, a może tak faktycznie mało się zmieni?odmiennie przedstawia się perspektywa XXI w. dotycząca zakażeń w państwach bogatych, a ??odmiennie w państwach biednych, na przykład afrykańskich. Inna przypadek jest także w Azji z racji na ogromną liczbę ludzi tam żyjących, gdyż mimo rozwoju ekonomicznego warunki życia sprzyjają rozprzestrzenianiu się różnych chorób. Tak więc kwestia jest wielopłaszczyznowa i należy uwzględniać różne ekipy krajów. W państwach wysoko albo średnio rozwiniętych (jak na przykład Polska) największymi zagrożeniami pozostaną w dalszym ciągu dolegliwości układu krążenia, nowotwory i wypadki - są to najczęstsze powody zgonów.- Czy uda nam się wyeliminować wciąż zagrażające nam drobnoustroje?Nawet zakładając rewolucyjne odkrycia w zakresie medycyny i innych nauk, nie możemy przyjąć, iż drobnoustroje znikną. Człowiek jest skazany na życie z nimi. Jeżeli usunie się jakiś rodzaj zakażenia, pojawia się następne, spowodowane poprzez inny drobnoustrój. Ciekawa tu jest np. historia wirusów żółtaczki zakaźnej. Od dawna znamy wirusowe zapalenie wątroby typu B (przenoszone poprzez krew), któremu można zapobiegać dzięki skutecznej szczepionce. Jednakże okazało się, iż jest kilka rodzajów wirusów wywołujących tę chorobę. Istnieje wirusowe zapalenie wątroby typu A (przenoszone drogą doustną), o którym część ludzi nawet nie wie, iż je przeszła. Wytwarzały się jednak u nich przeciwciała przeciwko wirusowi, co jest dowodem, iż chorowali. W 1989 r. odkryto wirus zapalenia wątroby typu C przenoszony poprzez krew i w czasie kontaktów seksualnych, w trakcie których dochodzi do uszkodzenia ciągłości tkanek. Osoby, którym przetaczano krew, hemofilicy, chorzy dializowani przed 1989 r. nie byli chronieni przed wirusem C. Okazało się, iż aktualnie to jest problem w skali ogólnoświatowej, a leczenie interferonem jest skuteczne tylko u części chorych. Następnie odkryto wirus D, zaś 2 lata temu wirus G, który jest podejrzewany o powodowanie ciężkiego zapalenia wątroby. Kilka miesięcy temu odkryto wirus TT - przenoszony poprzez transfuzje krwi. Rezerwuar nieznanych zakażeń jest więc wielki. A to znaczy, iż będą pojawiać się nowe, nie znane dotąd drobnoustroje. Warto również pamiętać, iż w świecie otaczającym człowieka żyje sporo owadów będących przenosicielami drobnoustrojów, które mogą zakazić człowieka, wywołując dolegliwości - np. boreliozę, tak zwany chorobę z Lyme.- Czy mogą nam zagrozić dolegliwości uznane za już pokonane? W razie wielu chorób ich rzekome pokonanie okazało się mrzonką. Odpowiednikiem może tu być historia antybiotyków. Lata 40. to start ery antybiotykowej, gdyż otrzymano wówczas pierwszą penicylinę. W latach 50. wytworzono tak zwany penicyliny półsyntetyczne, a następnie odkrywano inne tego typu antybiotyki. Jeszcze 20 lat temu panowało przekonanie, iż problem zakażeń bakteryjnych został rozwiązany. w czasie gdy pojawiły się szczepy bakterii opornych na antybiotyki. np. 90% gronkowców jest aktualnie opornych na działanie tak zwany starej penicyliny, wzrasta także odsetek gronkowców opornych na półsyntetyczne penicyliny. Zdarzenie oporności odnosi się do bardzo wielu drobnoustrojów. Mają one gdyż niezwykłe umiejętności przystosowawcze, dzięki mechanizmom genetycznym mogą przekazywać wiadomości swoim następcom. Pamiętajmy przy tym, iż w optymalnych warunkach co 20 min. pojawia się nowe pokolenie danej bakterii. Są nawet bakterie - enterokoki - oporne na działanie wszystkich znanych antybiotyków, a mogące powodować zakażenia. Tak więc jednym z głównych problemów współczesnej medycyny jest i będzie w kolejnych latach antybiotykooporność. Warto podkreślić, iż w Polsce ten problem został już doceniony.- sporo mówi się na temat tak zwany zakażeń szpitalnych. Czy uda się je zlikwidować? to jest nieodłączna część funkcjonowania szpitali, nawet najlepszych na świecie. Szpital to zebranie ludzi chorych, osłabionych z takiego czy innego powodu, poddanych leczeniu, diagnostyce (niekiedy inwazyjnej). Pewien odsetek zakażeń będzie zawsze istniał, aczkolwiek oczywiście nie wolno dopuścić do wzrostu zachorowalności z tego powodu.- Jak wg Pana Profesora będzie przedstawiała się przypadek skażenia chemicznego środowiska i skażenia żywności? Skażenie chemiczne środowiska (wody, powietrza) to problem istotny zarówno w Polsce, jak i w państwach najbogatszych. Sądzę, iż w perspektywie lat jest on możliwy do opanowania. Bardzo wiele zależy od sprawności działania lokalnych społeczności, takich jak samorządy. O sporo trudniejszą sprawą jest sprawa skażenia żywności. Do niedawna żywność pochodziła z reguły od drobnych producentów. Jeżeli więc skażone mleko trafiło do sprzedaży, to była to liczba niewielka i zakażenie mogło dotyczyć kilkunastu osób. aktualnie mamy wielkoprzemysłowe przetwórstwo żywności i do ludzi trafia żywność pochodząca od tys. zwierząt, zatem każdy błąd, który może zostać popełniony przy jej produkcji, powiela się w sposób dramatyczny. Odpowiednikiem może być wybuch zakażenia jelitowego w stanach zjednoczonych ameryki spowodowany poprzez drobnoustrój Escherichia coli o wzorze 0137: H7, wytwarzający toksynę drażniącą układ pokarmowy. Produkty żywnościowe docierają aktualnie do zakątków całego świata, są transportowane na przestrzeni tys. kilometrów. Zakażenie może przenosić się szybko z jednego państwie do drugiego. Dlatego działania służb sanitarnych będą odgrywać coraz większą rolę. Niektóre produkty żywnościowe należą do łatwo psujących się, stwarzając tym samym spore zagrożenie biologiczne. Ludzie masowo podróżują, przewożąc także niejednokrotnie ze sobą żywność. Do niektórych państwoów - jak na przykład USA - nie wolno wwozić jakichkolwiek wytwórów żywnościowych, właśnie z racji na wspomniane zagrożenie. Zakażenie ludzi wywołane skażoną żywnością należy do poważnych niebezpieczeństw, o których nie należy zapominać w nadchodzącym stuleciu.- Czy są w przyszłości możliwe epidemie chorób o takim zasięgu, jak tak zwany hiszpanka?Ta epidemia grypy (w latach 1918 - 1920) pochłonęła więcej ofiar niż I wojna światowa. aktualnie, jeżeli chodzi o grypę, są szczepionki i przypadek nie jest groźna. Nie można jednak przewidzieć, kiedy pojawi się nowa wersja wirusa tej dolegliwości. Do chwili obecnej nie jest jasne, gdzie przebywa wirus grypy ludzkiej pomiędzy epidemiami - czy wśród ludzi (nie powodując jakichkolwiek symptomów), czy także wśród ptaków albo u świń. Teoretycznie istnieje sposobność pojawienia się nowego wariantu grypy, powodującego ciężki przebieg dolegliwości. Jak wiemy, szczepionki są skuteczne w odniesieniu do obecnie znanego wirusa grypy, gdyby pojawił się nowy - tracą skuteczność. Współczesna medycyna oczywiście nie dopuści do sytuacji z czasów wspomnianej hiszpanki, lecz teoretycznie taka sposobność istnieje. Przy rozważaniu o ewentualnych zagrożeniach epidemiami warto wspomnieć o wirusie gorączki krwotocznej Ebola. Pojawił się on parę razy, powodując lokalne epidemie o gwałtownym przebiegu i doprowadzając do licznych zgonów. Jednakże tereny, na których wystąpił, były słabo zaludnione i trudno dostępne. Ogniska epidemii wygasły w miejscu ich wystąpienia. Takie samo zakażenie na terenach gęsto zaludnionych - gdyby do niego doszło - mogłoby wywołać dramatyczną sytuację.- Czy AIDS będzie zbierał własne śmiertelne żniwo w nowym stuleciu?Ostatnie badania nad AIDS wykazały, iż HIV jest odmianą małpiego wirusa - powodującego chorobę u małp (szympansów). W konsekwencji różnych kontaktów z tymi zwierzętami, na przykład zjadania ich mięsa, "przystosował się" do człowieka w Afryce, a później rozprzestrzenił na świecie. Dzięki pracom amerykańskim i innych krajów doceniających wagę tego typu poszukiwań wyjaśniono sporo obiektów procesu zakażenia, opracowano także leki przeciwwirusowe. Rozpoczęto pracę nad lekami uniemożliwiającymi namnażanie się wirusa w komórce, do której się przedostał. Powiększa to szanse rozwiązania problemu AIDS w przyszłym stuleciu.- Dolegliwość szalonych krów wzbudziła sporo emocji i dyskusji wśród naukowców i lekarzy. Czy może ona stać się powodem zagrożenia zdrowia ludzkiego w kolejnych dziesięcioleciach? Dolegliwość ta pojawiła się jako olbrzymia epidemia, której powodem było wg wszelkiego prawdopodobieństwa karmienie zwierząt wytworem paszowym pochodzącym ze szkieletów i pozostałości owiec ( na przykład mózgu). w czasie gdy właśnie u owiec od lat występuje dolegliwość powodująca symptomy neurologiczne (scrapie). Do produkcji paszy używano również - z racji na niską cenę - szkieletów bydlęcych pochodzących najprawdopodobniej od zwierząt już zarażonych. Doprowadziło to w rezultacie do epidemii wśród krów. jeżeli chodzi o przypadki zachorowań ludzi, to problem jest złożony. dolegliwość Creuzfeldta - Jakoba jest bardzo rzadka (1 sytuacja na 1 mln ludzi), lecz w 1998 r. zanotowano w Wielkiej Brytanii kilkanaście przypadków nazwanych nowym wariantem tej dolegliwości. Pojawiła się ona u ludzi młodych, w trakcie gdy zazwyczaj dotyka osób starszych albo w podeszłym wieku. Intrygująca jest zbieżność dolegliwości szalonych krów z pojawieniem się tych przypadków. Nie ma bezpośredniego dowodu na związek pomiędzy nimi. Trudno tu spekulować, czy masowe zachorowania bydła będą miały wpływ na zachorowalność ludzi, aczkolwiek niewątpliwie ? to jest następne zagrożenie. W rozważaniach nad przypadkami wspomnianej dolegliwości mówi się niekiedy o nieznanym czynniku zakaźnym o hipotetycznej nazwie prion. Jednak wielu lekarzy i mikrobiologów nie używa ustalenia " dolegliwość prionowa" w odniesieniu do wspomnianych nowych przypadków dolegliwości Creuzfeldta - Jakoba, tylko "przekazywalna encefalopatia" (transmissible encephalopaty).- W powszechnej świadomości wielkie zagrożenie stanowią dolegliwości nowotworowe. Czy istnieje szansa na ich pokonanie? sporo chorób nowotworowych kończy się dramatycznie, aczkolwiek niektóre z nich są możliwe do wyleczenia. wg statystyk amerykańskich nowotwór piersi jest wyleczalny w 90%. Profilaktyka, inicjalne wykrywanie raka i zabiegi chirurgiczne dają tu dobre rezultaty. aktualnie prowadzone są tak intensywne poszukiwania i działania w dziedzinie leczenia nowotworów, iż realne staną się wkrótce przełomowe odkrycia w tej dziedzinie. Wiąże się to bezpośrednio z badaniami nad wirusami. Mechanizmy wywoływane poprzez wirusy wykazują gdyż pewne podobieństwo do systemów chorób nowotworowych. Niektóre z wirusów są kancerogenne, tzn. wpływają na rozwój dolegliwości nowotworowej, lub nawet na jej pojawienie się. np. wirus Epsteina - Barr powodujący mononukleozę zakaźną ma także skłonność do inicjowania mechanizmów nowotworowych. Papillomawirusy z kolei wpływają na pojawienie się raka narządu rodnego. Nowotwór charakteryzujący się przerzutami jest także podobny w pewnym sensie do uogólnionego zakażenia, tak więc szanse na uzyskanie wspólnych sukcesów pracy wirusologów i onkologów są bardzo spore.- Jaka tematyka edukacji wg Pana Profesora będzie miała najwięcej do powiedzenia w XXI w.?Biotechnologia, a więc połączenie mikrobiologii, biologii molekularnej i genetyki. Możliwości biotechnologii są trudne do wyobrażenia, sklonowanie człowieka jest w porównaniu z nimi w miarę prostym zabiegiem. To, co robią ogromne koncerny biotechnologiczne, pozostaje jednak poza wszelaką kontrolą i stanowi tajemnicę przemysłową.- Jaką rolę może odegrać Światowa Organizacja Zdrowia w przyszłym wieku?Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) odgrywa bardzo pożyteczną rolę, spełnia gdyż funkcję centrum informacyjnego i powinna dalej tym się zajmować. Organizacja ta stawia sobie za cel likwidację wielu chorób. Powiodło się już doprowadzić do likwidacji plagi ospy. Warto wiedzieć, iż na świecie są jeszcze przechowywane dwa żywe szczepy wirusa ospy - w laboratoriach USA i Rosji. WHO ma na swoim koncie również znaczące sukcesy w dziedzinie eliminowania dolegliwości Heinego - Medina dzięki szczepień. W Polsce nie ma aktualnie żadnego przypadku tej dolegliwości, pojedyncze przypadki zdarzają się w Albanii. WHO ma zamierzenie dokończyć tę misję na całym świecie. Podobne cele organizacja stawia sobie w odniesieniu do innych chorób zakaźnych, takich jak odra, świnka, różyczka, błonica. ? to jest oczywiście sprawa pieniędzy, lecz w XXI w. można liczyć na całkowitą likwidację tych chorób, na które są przecież skuteczne szczepionki.- Dziękuję za rozmowę