Żółtaczka noworodka leczenie

Definicja ŻÓŁTACZKA NOWORODKA: Żółtaczka noworodków nie jest chorobą, lecz jej symptomem. Charakteryzuje się zażółceniem skóry i gałek ocznych. Im dziecko przedtem się urodziło, tym prawdopodobieństwo wystąpienia żółtaczki jest większe i zbliża się do 100%. O wcześniakach piszemy więcej.Jak to się dzieje?Zażółcenie ciała niemowląt skutkuje bilirubina (główny składnik barwników żółci człowieka) powstająca z hemoglobiny, a więc czerwonego barwnika krwi. W śledzionie dochodzi do rozpadu erytrocytów (krwinek czerwonych) i uwolniona z nich hemoglobina jest przetwarzana w bilirubinę. Ta następnie jest transportowana z albuminami (białko osocza krwi) w surowicy krwi do wątroby. Część bilirubiny, która jest transportowana z albuminami, nazywa się bilirubiną wolną lub niezwiązaną. Jest ona rozpuszczalna w tłuszczach, z kolei słabo rozpuszcza się w wodzie. W wątrobie następuje wychwytywanie bilirubiny z jej połączeń z albuminami i sprzęganie z kwasem glukuronowym. Powstaje bilirubina związana, rozpuszczalna w wodzie, która przechodzi do jelit, skąd wydalana jest ze stolcem. Umiejętności wątroby noworodków do wychwytywania bilirubiny i do wiązania jej z kwasem glukuronowym są słabe. Sprawność enzymatyczna wątroby jest wielokrotnie mniejsza niż u osoby dorosłej.FizjologicznaSą różne powody nasilenia żółtaczki: Względne niedotlenienie płodu Płód żyje w warunkach względnego niedotlenienia. Noworodki rodzą się więc z wyższym poziomem hematokrytu, wyższą wartością hemoglobiny i większą liczbą erytrocytów w krwi krążącej. Krwinki noworodka mają skrócony czas życia. W konsekwencji tego więcej erytrocytów jest rozkładanych poprzez śledzionę. Do śledziony dostarczana jest spora liczba hemoglobiny. Zaburzona robota jelit Kiedy noworodek jest karmiony poprzez matkę, od pierwszych godz. życia występuje u niego szybkie wydalanie smółki, a więc tego wszystkiego, co nagromadziło się w jelitach dziecka w życiu płodowym (pierwsza kupka noworodka). Powiększa się funkcja przewodu pokarmowego i wchłanianie zwrotne bilirubiny jest mniejsze, a wydalanie smółki większe. Dziecko chore czy przedwcześnie urodzone karmione bardzo małymi porcjami pokarmu matki, ma zaburzoną pracę jelit, co wpływa na podwyższenie stężenia bilirubiny. Konflikt serologiczny Może to być konflikt w dziedzinie czynnika Rh. Dziecko ma Rh dodatnie, matka Rh ujemne. Dzięki profilaktyce immunoglobuliną (po porodzie podaje się matce pośrodku 72 godz. immunoglobulinę anty-Rh-D, która chroni jej układ immunologiczny przed uczuleniem się na krwinki dziecka) matka nie wytwarza przeciwciał, które mogłyby zagrozić dziecku w następnej ciąży.Może także istnieć konflikt w układzie ABO, a więc głównych grup krwi. Np. kobieta o ekipie krwi O ma naturalne przeciwciała przeciwko krwinkom A i B płodu. W tych przypadkach konflikt jest najwyraźniej wyróżniony w pierwszej ciąży. W kolejnych ciążach nasilenie konfliktu jest mniejsze. Wynaczynienia Poród jest pewnym urazem dla dziecka, które musi przecisnąć się poprzez wąski kanał rodny. W wynaczynieniach znajduje się dodatkowa krew, która wydostała się poza naczynia krwionośne. Stanowi ona źródło bilirubiny, która musi być rozłożona. Niedotlenienie Noworodek może być na przykład okręcony pępowiną. Zdarza się wówczas nasilenie żółtaczki na skutek niedotlenienia wątroby, co potęguje jej niewydolność w momencie noworodkowym. Karmienie piersią liczba pokarmu w pierwszych dobach życia może być trochę mniejsza niż dziecko chciałoby zjeść. Stąd opóźnione przechodzenie (pasaż) poprzez przewód treści pokarmowej, co skutkuje nasilenie żółtaczki.Może się zdarzyć, iż dziecko jest zdrowe, karmione wyłącznie piersią, przybiera dobrze na wadze, a żółtaczka utrzymuje się długo i może trwać do 2-3 miesięcy. Jej przyczynę stanowią enzymy obecne w mleku matki, które wpływają na łączenie bilirubiny z kwasem glukuronowym i jej wydalenie ze stolcem. Czasem u takich dzieci może dochodzić do wysokich wartości bilirubiny. Nie zagraża to jednak życiu i zdrowiu dziecka.PatologiczneŻółtaczki stanowią sporą grupę, występują wówczas, kiedy dziecko jest chore. Może to być zakażenie wrodzone bakteryjne bądź wirusowe. Jednym z symptomów jest nasilona żółtaczka. Istnieją również dolegliwości genetycznie uwarunkowane, w których dochodzi do dysfunkcji wątroby i jej umiejętności do wiązania bilirubiny z kwasem glukuronowym.Jak leczyć? Fototerapia Jest najskuteczniejszą sposobem leczenia żółtaczek. Nadmiar bilirubiny wolnej jest rozkładany w skórze do nietoksycznych wytwórów rozpuszczalnych w wodzie i wydalanych z moczem.Może być służące światło białe, niebieskie i zielone. Najskuteczniejsze jest światło niebieskie. Fototerapia jest efektywna tylko wtedy, kiedy światło pada na gołą skórę niemowlęcia. Jeśli dziecko leży na brzuszku, naświetlane są plecy, jeżeli leży na plecach, naświetlany jest przód ciała. Dziecko ma zakryte oczy specjalnymi okularkami i zasłonięte gonady (jądra u chłopców).w przypadku nasilonej żółtaczki noworodek jest przeniesiony do sali intensywnego nadzoru, gdzie realizowana jest fototerapia dwustronna. Dziecko leży na specjalnym materacyku, który światłowodem połączony jest ze źródłem światła, a od góry naświetlane specjalną lampą. Fototerapia powinna trwać ok. półtorej doby i to najczęściej wystarcza. Czasami stosuje się ją 3 dni, lecz nie ma tu ścisłych reguł. Luminal Przy niedużym nasileniu żółtaczki używamy luminalu (fenobarbitalu). To jest lek uspokajający i przeciwdrgawkowy, dobrze tolerowany poprzez noworodki. W małej dawce działa aktywująco na enzymy wątrobowe i przyspiesza metabolizm bilirubiny. Przy niedużym nasileniu żółtaczki jest skutecznym preparatem. Odstawienie od piersi To kontrowersyjna sposób służąca w terapii żółtaczek przedłużających się. Substancje zawarte w mleku matki odpowiedzialne za żółtaczkę są likwidowane i poziom bilirubiny obniża się. Powrót do karmienia piersią po dobie albo dwóch skutkuje ponowny przyrost bilirubiny, lecz nie jest on już tak wysoki.Bardzo istotną rolę pełni pobudzanie ruchów przewodu pokarmowego - poprzez inicjalne przystawianie do piersi i szybkie wywoływanie laktacji. Transfuzja wymienna To jest ostateczna sposób leczenia żółtaczki. Bazuje na zakładaniu cewnika do żyły pępkowej i upuszczaniu małymi porcjami krwi dziecka, a wpuszczaniu krwi dawcy. Organizm dziecka jest dlatego pozbawiany nadmiaru bilirubiny, a ponadto ( jeżeli powodem żółtaczki jest konflikt na przykład serologiczny) oczyszczamy krew dziecka z przeciwciał przeciwko jego krwinkom.Czasem przy bardzo nasilonej żółtaczce można podać albuminy, które stanowią substancję przenoszącą bilirubinę. Wartości bilirubiny dla noworodka donoszonego są niedopuszczalne dla wcześniaka. Im mniejsze dziecko, im mniejsza masa ciała, tym mniejsze wartości bilirubiny noworodek toleruje.Lekarze neonatolodzy biorą pod uwagę masę ciała noworodka, stan kliniczny (im cięższy stan kliniczny, tym niższe wartości bilirubiny są dopuszczalne), dobę życia. Wartości bilirubiny niedopuszczalne w drugiej dobie życia są już dopuszczalne w 4. i późniejszych dobach.Toksyczne działanie bilirubinyBilirubina jest łatwo rozpuszczalna w tłuszczach, przedostaje się do ośrodkowego układu nerwowego, gdzie skutkuje nieodwracalne uszkodzenia. Jest odpowiedzialna za encefalopatię bilirubinową, a więc tak zwany żółtaczkę jąder podkorowych.Przenikanie bilirubiny do ośrodkowego układu nerwowego jest łatwiejsze u dziecka z mniejszą masą ciała, wcześniaka narażonego na wrodzone infekcje, dziecka chorego, znajdującego się w kwasicy. Ryzyko uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego jest spore, gdy poziom bilirubiny jest znacząco przekroczony.Kiedyś uważano, iż stężenie bilirubiny 20 mg% jest wskazaniem do transfuzji wymiennej. Poezja światowa nie podaje przypadku encefalopatii bilirubinowej u dzieci karmionych piersią, nawet z bardzo wysokimi wartościami bilirubiny.Czy są powikłania?poprawnie leczona żółtaczka nie pozostawia jakichkolwiek następstw. Na obecnym poziomie medycyny nie stanowi ona problemu terapeutycznego (oczywiście przy dobrej współpracy matki z lekarzami neonatologami).Dzieci rozwijają się ?poprawnie, nie występują zaburzenia w ich rozwoju.Jak długo trwa? Żółtaczka fizjologiczna pojawia się w 2. albo 3. dobie życia i trwa do 8. dnia, z kolei u wcześniaków trwa ok. 2 tygodni. Występuje u mniej więcej 2/3 noworodków donoszonych. U wcześniaków pojawia się w 80-90%. Im dziecko przedtem się urodziło, tym prawdopodobieństwo wystąpienia żółtaczki jest większe i zbliża się do 100%. Żółtaczka u zdrowego noworodka już w pierwszej dobie życia jest symptomem patologicznym