Leki i pożywienie leczenie

Definicja LEKI I POŻYWIENIE: Pacjent, wychodząc od lekarza z receptą, najczęściej słyszy standardową informację: zażywać 3 razy na dzień po jedzeniu. Taka wiadomość nie zawsze jest wystarczająca.Czy są jakieś ogólne zasady, kiedy i jak regularnie należy zażywać leki zaordynowane doustnie? W pewnym zakresie tak. Lek podajemy doustnie, by wchłonął się z jelit do krwi - spowodował ogólne działanie na organizm; rzadziej, by zadziałał na przewód pokarmowy. Jeżeli tak, to wobec tego leki powinno się podawać przed jedzeniem (na pusty żołądek), ponieważ przecież pokarm najprawdopodobniej będzie utrudniał ich wchłanianie. Istotnie, obecność pokarmu w żołądku i jelitach minimalizuje i spowalnia wchłanianie leków. Są jednak od tego wyjątki. Na czczo czy po jedzeniu A zatem - leki trudno wchłaniające się, jak na przykład ampicylinę, należy w zasadzie podawać na pusty żołądek, chyba iż obawiamy się ich drażniącego działania na śluzówkę żołądka. Dlatego takie leki jak Aspiryna (Polopiryna), paracetamol (Codipar), Ibuprofen czy Butapirazol, które wyraźnie drażnią śluzówkę żołądka i mogą być z tego powodu nawet niebezpieczne (wrzodotwórcze działanie Aspiryny czy Butapirazolu) - należy podawać wyłącznie po jedzeniu, a najlepiej w specjalnie powlekanych tabletkach, rozpuszczających się dopiero w jelitach. W tabelkach zamieszczono przykładowo leki, które należy podawać po jedzeniu i leki, które powinno się podawać na pusty żołądek.Niektóre zaś leki, jak na przykład "pigułkę szczęścia" (Prozac), można podawać bez zwracania uwagi na jedzenie - a zatem zarówno przed, jak i po jedzeniu.Są leki, które lepiej wchłaniają się z pokarmem - na przykład lek przeciwgrzybiczy - Gryzeofulwina albo koenzym Q10. Przewarzająca część preparatów koenzymu Q10 wchłania się z jelit tylko w obecności tłuszczów. Szwedzki doktor - naukowiec Langsjoen stwierdził, iż jeżeli u pacjenta z nadciśnieniem nie obniża się ciśnienie krwi po podaniu koenzymu Q10 (nierozpuszczalnego w wodzie) - wówczas należy przyjmować go wraz z pokarmem bogatym w tłuszcze albo na łyżeczce masła. U wielu chorych po tej zmianie wystąpił super sukces leczniczy.A zatem - pacjent powinien precyzyjnie wiedzieć, czy zapisany lek należy przyjmować przed jedzeniem, tzn. na czczo, czy po jedzeniu. Ma to gdyż ważny, ale niedoceniany wpływ na wchłanianie leków do krwiobiegu, a z powodu na siłę jego działania. Niestety w większości książkaów farmakologii, a nawet w ulotkach fabrycznych informacyjnych nie ma konkretnych informacji, jak precyzyjnie należy zażywać dany lek - przed czy po jedzeniu. Problemy z owsianką Ważne znaczenie ma nie tylko obecność treści pokarmowej, lecz również rodzaj pokarmu. Znany jest na przykład sytuacja pacjenta leczonego preparatami glikozydów naparstnicy (Digoksyną), który rozpoczął każdego dnia rano zjadać płatki owsiane z otrębami - słyszał, iż to jest zdrowe. Okazało się jednak, iż lek, którego dawkę doktor dokładnie dobrał do stanu pacjenta - nagle przestał działać. Wystąpiły ponowne, tzn. takie jak przed leczeniem, napady arytmii. Co się stało? Otóż owsianka i otręby bogate w niewchłaniający się z jelit błonnik - hamują wchłanianie pokarmów i znajdujących się w nich leków. Pomniejszenie wchłaniania takich leków, jak na przykład paracetamol nie będzie pociągało za sobą większych następstw, gdyż leki te mają tak zwany spory margines bezpieczeństwa. Z kolei pomiędzy dawką leczniczą i toksyczną Digoksyny, podobnie zresztą jak na przykład fenytoiny (lek przeciwpadaczkowy) czy prokainamidu (lek przeciwarytmiczny) różnice te są bardzo nieznaczne. Pokarm bogaty w błonnik jest zdrowy i wskazany, gdyż pobudza motorykę "rozleniwionych" jelit. Jednak specjaliści przestrzegają - ten sposób odżywiania obniża wprawdzie masę ciała, nie można go z kolei podawać chorym zażywającym leki. I odwrotnie, nagłe odstawienie owsianki i otrąb może natomiast wywołać niebezpieczeństwo nadmiernego wchłaniania leków, których dawki zostały dobrane do diety "owsiankowej". To samo dotyczy leków przeciwdepresyjnych (trójcyklicznych - na przykład amitryptyliny). Dobrana dawka leku po rozpoczęciu diety "owsiankowej" może okazać się zbyt mała i u chorego może wystąpić pogłębienie się depresji z próbami samobójczymi włącznie. Woda czy soki? Tabletki i drażetki popija się przeważnie płynami. Nie jest jednak obojętne, jakie są to płyny. Ostatnio wielu pacjentów zamiast wody stosuje soki owocowe.Wykonano doświadczenie na 3 ekipach pacjentów z nadciśnieniem leczonych felodypiną (Plendil), którzy popijali ten lek wodą, sokiem pomarańczowym albo grejpfrutowym. Po popiciu felodypiny sokiem grejpfrutowym poziom leku we krwi był 3-krotnie wyższy niż po wodzie czy soku pomarańczowym. U pacjentów takich wystąpiły określone symptomy niepożądane - zaczerwienienie skóry i mocny ból głowy. To samo stwierdzono na przykład w razie leków przeciwhistaminowych, na przykład terfenadyny (Teldane) i astemizolu (Hismanal). To jeszcze jednak nie jest tak niebezpieczne. z kolei okazało się, iż sok grejpfrutowy znacząco powiększa poziom wspólnie z nim zażywanej cyklosporyny A (Sandimmun). to jest lek służący w dramatycznych przypadkach - po przeszczepach narządów czy w chorobach z autoagresji. Równocześnie jest on dość toksyczny: może wywołać uszkodzenie nerek. Stwierdzono, iż szklanka soku grejpfrutowego wypita wraz z cyklosporyną może zwiększyć jej poziom nawet 3-krotnie. Wiedząc o tym, można to zastosować z pożytkiem dla pacjenta. Cyklosporyna A jest bardzo droga. jeżeli będzie się ją zażywało z sokiem grejpfrutowym - można 3-krotnie zmniejszyć jej dawkę, a zatem zmniejszyć wydatki kuracji, osiągając zamierzony sukces terapeutyczny.Co takiego zawiera sok grejpfrutowy (a czego nie zawiera na przykład sok pomarańczowy), iż tak znacząco podwyższa poziom wielu leków we krwi? Okazało się, iż w soku tym znajdują się określone związki z gatunku flawonoidów, a w szczególności naringenina, które są mocnymi inhibitorami enzymów rozkładających leki. A zatem sok grejpfrutowy podwyższa poziom niektórych leków we krwi, gdyż hamuje ich eliminację (usunięcie) z ustroju. Można oczywiście zastosować jego właściwości tak, jak to robi się aktualnie z cyklosporyną, generalnie jednak odradzamy popijanie leków sokiem grejpfrutowym. Idealna jest niegazowana woda mineralna.sporo słodyczy, a w szczególności cukierków zawiera lukrecję. Okazuje się, iż spożywanie lukrecji może wywołać katastrofalne nawet pomniejszenie zawartości potasu w ustroju. jeżeli dotyczy to pacjentów leczonych równocześnie preparatami naparstnicy ( na przykład Digoksyną), wówczas może dojść do bardzo poważnych zaburzeń czynności serca. A zatem ostrożnie z cukierkami zawierającymi lukrecję! Sery, banany i wino ..sporo niebezpieczeństw czyha także na pacjentów, którzy lubią żółte sery typu Brie, Camembert, Cheddar, Ementaler i inne. jeżeli chorzy zażywający niektóre leki, jak ( na przykład przeciwgruźliczy Isoniazyd (INH), przeciwbakteryjny furazolidon, przeciwnowotworową prokarbazynę (Natulan), a w szczególności niektóre leki antydepresyjne, ( na przykład fenelzynę (Nardil), równocześnie pozwolą sobie na spożycie wymienionych serów, a również: przejrzałych bananów, przejrzałego awokado, fig, dużej ilości czekolady, marynowanych, solonych i wędzonych ryb, sosu sojowego, wątróbek z kurczaka i niektórych win (wermut, Chianti) - wówczas może dojść u nich do groźnych niekiedy tak zwany przełomów nadciśnieniowych. Występuje wtedy mocny ból głowy, kołatanie serca, znaczący przyrost ciśnienia tętniczego krwi, a później następują dreszcze, zapaść i śpiączka. Niekiedy można się liczyć nawet z zagrożeniem życia i zejściem śmiertelnym.Jakie są tego powody? Otóż wszystkie wymienione leki poza określonymi działaniami mają również cecha hamowania aktywności pewnego enzymu zwanego MAO (mono-amino-oksydaza). Enzym ten sprawnie rozkłada niektóre biologicznie aktywne aminy, do których należy również tyramina. Wiele tyraminy posiadają właśnie wymienione wyżej produkty, a szczególnie żółte dojrzewające sery. Po zahamowaniu MAO tyramina nie jest rozkładana, jej poziom we krwi znacząco wzrasta, prowadząc do przełomu nadciśnieniowego. Mleko kontra leki Na ogół panuje przekonanie, iż mleko jest zdrowe. Tak - niewątpliwie, lecz niekiedy może zaszkodzić, i to nie tylko ludziom uczulonym. Wypicie mleka poprzez pacjenta leczonego ( na przykład tetracyklinami albo fluorochinolami (ciprofloksacyną, norfloksacyną i tym podobne) hamuje dramatycznie ich wchłanianie z jelit. To samo dotyczy leku stosowanego w osteoporozie - kwasu etydronowego (Didronel).Należy również uważać z piciem mleka przy zażywaniu tabletek powlekanych, które powinny się rozpuszczać dopiero w zasadowym środowisku jelit. Popijanie tych tabletek mlekiem może na tyle obniżyć kwasotę soku żołądkowego, iż otoczka powlekająca tabletkę może się rozpuścić już w żołądku, wywierając ( na przykład mocne działanie drażniące. Z kawą i herbatą? No a kawa? Wielu z nas zaczyna dzień od kawy, a później wypija jeszcze kilka filiżanek. Ludzie są niejako "przyzwyczajeni" do kawy, która na nich działa słabiej. Trzeba jednak wiedzieć, iż niektóre leki, jak ( na przykład fluorochinolony (ciproflaksacyna, norfloksacyna), hamują metabolizm kofeiny, podwyższając znacząco jej poziom we krwi. Podobne działanie ma cymetydyna (Tagamet) - lek służący w nadkwasocie.Ktoś mógłby zapytać - może zatem lepiej pić herbatę? lecz w herbacie zawarta jest teina, która hamuje wchłanianie zawartego w pokarmach żelaza. U nałogowych "herbaciarzy" dochodzi do pomniejszenia "dowozu" żelaza do organizmu.W San Antonio (Teksas, USA) wykonano następujące doświadczenie. Ten sam lek w tej samej dawce podano 2 grupom chorych - był to lek przeciwpadaczkowy fenytoina. Jedna ekipa zażywała ten lek z musem jabłkowym, a druga z budyniem waniliowym. Okazało się, iż pacjenci zażywający fenytoinę z budyniem mieli o połowę niższy poziom tego leku we krwi.Jakie zatem wnioski wynikają z opisanych faktów? Musimy stale pamiętać, iż nie jest bez znaczenia, czy lek będzie zażywany przed czy po jedzeniu, iż ...sporo różnych pokarmów ma niekiedy bardzo znaczący wpływ na wchłanianie, poziom we krwi, a z powodu na działanie leków. Może więc decydować o powodzeniu kuracji. Leki, które należy zażywać na pusty żołądek (przykłady) Amoksycylina Ampicylina Astenizol (Hismanal) Ciprofloksacyna (Ciproxin) Digoksyna (Digoxin) Erytromycyna ( lecz estolan erytromycyny - z jedzeniem) Furosemid Izoniazyd (INH, Isoniazid) Kotrimoksazol (Biseptol) Lewodopa nitraty Oksacylina Penicylina V (V-cylina) Prokainamid Ryfampicyna tetracykliny ( przewarzająca część) Leki, które należy zażywać w trakcie posiłków albo po jedzeniu (przykłady) Acetazolamid (Diuramid, Diamox) Aminofilina (Euphyllin) Amitryptylina (Amitryptylinum) Apresolina (Apresoline) Aspiryna (Polopiryna) Butapirazol Chlordiazepoksyd (Elenium) Cyklosporyna (Sandimmun) Deksametazon Diklofenak (Diclofenac) Fenytoina (Phenytoinum) Fluoksetyna (Prozac) Gryzeofulwina Haloperidol Hydrokortyzon Ibuprofen Indometacyna (Indocid) Metoprolol Naproksen Nifedypina (Nifedipine, Cordafen) Nitrofurantoina Orcyprenalina (Astmopent, Alupent) paracetamol PAS (kw. paraamino-salicylowy) Propranolol Rezerpina żelazo (preparaty)