Śpiaczka afrykańska leczenie

Definicja ŚPIACZKA AFRYKAŃSKA: Co roku na skutek śpiączki afrykańskiej giną w bólu i cierpieniu tysiące Afrykanów, których nie stać na jedyny efektywny lek w ostatniej fazie dolegliwości - melarsoprol.Istnieją dwa rodzaje śpiączki afrykańskiej. Oba wywołuje należący do wiciowców pasożyt zwany Trypanosoma brucei. Podgatunek Trypanosoma brucei gambiense szerzy się wzdłuż rzek i jezior afrykańskich, wywołując przewlekłą postać śpiączki, zwaną również odmianą zachodnią. Terenem działania bardziej agresywnego "krewniaka" - Trypanosoma brucei rhodesiense- są sawanny i jeziora Afryki wschodniej i południowej (odmiana wschodnia śpiączki).Charakterystyczną właściwością tych dwóch podgatunków jest spora zmienność antygenowa. Pod tą nazwą kryje się dosyć perfidny system, dzięki którego pasożyt "ucieka" przed atakiem naszej wewnętrznej "policji" - układu immunologicznego. Wiciowiec zwyczajnie wymienia własną "skórę". Przeciwciała, które wytwarzamy, działają tylko na specyficzny rodzaj antygenu (mówimy, iż pasują jak "klucz do zamka"). W czasie gdy tutaj ten "zamek" jest co pewien czas inny, a my nie nadążamy z produkcją "kluczy".Nie leczona dolegliwość kończy się po kilku miesiącach albo latach zgonem. Niebezpieczna mucha Przenosicielem Trypanosoma brucei jest sławna mucha tse-tse, należąca do rodzaju Glossina. Zasięg śpiączki afrykańskiej wiąże się ściśle z miejscem występowania tego owada, a więc z grubsza - pomiędzy 15o szerokości geograficznej południowej i 15o szerokości północnej. Pokonywanie śpiączki (bardzo niedoskonałe) bazuje między innymi na walce z muchą tse-tse, zamieszkującą jeziora, rzeki, granice lasów i sawannę. Ogromny powrót Na ból, cierpienie i zgony na skutek śpiączki afrykańskiej narażonych jest ok. 55 mlnów ludzi w 36 państwach Afryki, z których przewarzająca część należy do najbiedniejszych i najmniej rozwiniętych krajów świata. Co roku rejestruje się średnio 25 tys. nowych przypadków dolegliwości. Jednak naukowcy sądzą, iż gdyby objąć nadzorem medycznym całą zagrożoną populację, to liczba ta zwiększyłaby się przynajmniej 10-krotnie - do 250-300 tys.Wydawało się już, iż dolegliwość trapiąca Czarny Kontynent od XIV w. zostanie pokonana lub co najmniej ograniczona do pojedynczych przypadków. Wysiłek wielu ludzi sprawił, iż zaczynało być to możliwe. Niestety, wycofanie się Europejczyków z Afryki w latach 60. i 70. załamało te nadzieje. Śpiączka afrykańska święci teraz swój tragiczny w skutkach powrót. Od szankra do śpiączki Mucha tse-tse odżywia się krwią ludzi i zwierząt. Przy ukłuciu poprzez zarażonego owada do naszej krwi dostaje się pasożyt, który rozmnaża się i ostatecznie przedostaje do prawie wszystkich narządów i tkanek. Po 1-4 tygodniach w razie odmiany wschodniej, a po kilku miesiącach w razie odmiany zachodniej pojawiają się symptomy dolegliwości.We wczesnej fazie, tak zwany miejscowej, w miejscu ukłucia powstaje kilkucentymetrowa zmiana zwana szankrem, który ustępuje samoistnie przed upływem miesiąca. Szankier ma postać guzka albo wrzodu.Po kilku tygodniach wiciowce błyskawicznie się namnażają i zaczynają krążyć we krwi, docierając do różnych organów. dolegliwość przechodzi w drugą fazę - parazytemii (obecności i rozmnażania się pasożytów we krwi). W tym okresie rozwija się gorączka (regularnie wysoka), pojawia się osłabienie, bóle głowy i stawów i świąd.wspólnie z rozwojem dolegliwości organizm wyczerpuje własne siły, układ obronny staje się coraz mniej wydolny. symptomy narastają, powiększają się węzły chłonne, pojawia się zapalenie mięśnia sercowego i nerek, niedokrwistość i inne zmiany we krwi, kobiety w ciąży ronią.Charakterystyczną właściwością to jest, iż symptomy występują rzutami, z okresowym "uciszeniem się", które tytułujemy remisją.Końcową trzecią fazę rozwoju dolegliwości stanowi postać neurologiczna. Właśnie od niej śpiączka wzięła własną nazwę. Pasożyt, łamiąc ostatnie linie obrony, przechodzi do mózgu i rdzenia kręgowego. Jednym z pierwszych symptomów tego stadium jest zmiana w zachowaniu - chory nie może się na niczym skoncentrować, staje się bez zaangażowania na różne bodźce, wszystkie czynności doprowadzają go do stanu wyczerpania i rozpaczy. Towarzyszą temu zaburzenia snu i bóle głowy. W dzień ogarnia chorego niewytłumaczona, wszechogarniająca senność, a w nocy wydaje się nadmiernie pobudzony.Później jego zachowanie staje się zupełnie nieprzewidywalne: napady złości i agresywności przeplatają się z kompletną apatią i odrętwieniem, w której nawet otwarcie oczu wymaga nadludzkiego wysiłku. Nareszcie, w sporych cierpieniach dochodzi do śpiączki i zgonu.Ta dolegliwość wydaje się tak nienaturalna, a cierpienie tak ogromne, iż wśród rdzennych mieszkańców Afryki panuje niewzruszone przekonanie o czarach jako jej jedynej przyczynie. Nawet rozmowa o tej chorobie i chorych jest zakazana. Rozpoznanie Mimo tego, iż symptomy w ostatniej fazie są dosyć charakterystyczne, to rozpoznanie każdego stadium śpiączki powinno się potwierdzić badaniami laboratoryjnymi. W tym celu należy zastosować wydzielinę z szankra, ewentualnie przez nakłucie trzeba pobrać szpik kostny albo materiał z zwiększonych węzłów chłonnych. W późnej fazie jest nieodzowne zbadanie płynu mózgowo-rdzeniowego. Uzyskany materiał ocenia się pod mikroskopem, szukając poruszających się wiciowców, a później utrwala się go i barwi. Czasami próbuje się przenieść chorobę (w celach diagnostycznych) na myszy albo szczury. W warunkach afrykańskich staje się niezbędne wynalezienie i wykorzystanie prostszych i tańszych metod, dzięki których wykrywa się drobną część pasożyta (jego antygeny). Lek dla wybranych Leczenie jest niełatwa, a leki drogie i trudno dostępne dla biednych mieszkańców Afryki. W fazie parazytemii stosujemy suraminę albo eflornitynę, a w drugiej kolejności pentamidynę.Lekiem stosowanym w późnej, neurologicznej fazie dolegliwości jest głównie melarsoprol, wynaleziony w latach 20. naszego wieku, którego fundamentalnym składnikiem jest trujący arsen. Z tego powodu jego produkcja wzbudza protesty ekologów w Niemczech i we Francji, gdzie są zlokalizowane zakłady farmaceutyczne produkujące ten środek. Na bonus produkcja jest bardzo kosztowna, co odbija się na jego cenie. Państwa afrykańskie są w większości zbyt biedne, by pozwolić sobie na jego masowe sprowadzanie. Spotykają się z obojętnością organizacji międzynarodowych i krajów Zachodu, które nie są skłonne do finansowania metod walki z chorobą nie występującą wśród ich mieszkańców.Demagogiczne pytanie brzmi: czy mamy prawo zatruwać rzeki Niemiec i Francji, aby ocalić Afrykanów?Brak pomocy państwom afrykańskim to bardzo krótkowzroczna polityka. Historia epidemii wielokrotnie pokazała, iż dolegliwość, pierwotnie ograniczona do Afryki czy Azji, rozprzestrzeniała się na cały świat. Niedawny przykład AIDS świadczy o tym dobitnie. Tym bardziej iż na przykład w Kongu śpiączka afrykańska jest powodem większej liczby zgonów niż zakażenie wirusem HIV. Zapobieganie O tym, iż śpiączka afrykańska nie jest tylko chorobą Afrykanów, świadczy coraz większa liczba turystów, którzy wracają do swoich państwoów zarażeni wiciowcem. Dodajmy, iż odmiana wschodnia występuje w tych państwach jak Uganda, Kenia, Tanzania, Malawi, Etiopia, Zimbabwe i Botswana. Niektóre z tych krajów są modne również wśród polskich turystów.Odmianą zachodnią (o bardziej przewlekłym przebiegu) można zarazić się głównie w państwach położonych nad Zatoką Gwinejską. Dla ścisłości dodajmy jeszcze, iż wg WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) do krajów o najwyższej częstości występowania śpiączki afrykańskiej należą: Angola, Kongo, Uganda i Sudan.Niestety nie istnieje żadna szczepionka ani efektywny w profilaktyce tej dolegliwości lek, który moglibyśmy przyjmować w czasie pobytu w "podejrzanych" rejonach. Co więc pozostaje? wg WHO należy nosić chroniące poprzez ukłuciami muchy tse-tse ubranie z długimi rękawami i nogawkami, do tego zrobione z grubego materiału (mucha przebije cienką tkaninę) i zabarwione na kolor oliwkowy (bardzo jasne albo bardzo ciemne barwy przyciągają muchy). Należy również stosować środki odstraszające owady (repelenty) i korzystać moskitier. Nie zaleca się jazdy odkrytymi samochodami typu jeep albo pickup. Przyszłość W walkę z chorobą należy włożyć o sporo więcej wysiłku i, niestety, pieniędzy. Te ostatnie będą potrzebne na środki owadobójcze (insektycydy), konieczne do wyeliminowania niebezpiecznej muchy tse-tse. Będzie także niezbędny wspólny wysiłek organizacji międzynarodowych i spółek farmaceutycznych skierowany na wynalezienie i wyprodukowanie niedrogich, efektywnych i bezpiecznych leków, czy także być może odpowiedniej szczepionki